De Belastingdienst hield zich jarenlang niet aan de privacywet - NU.nl

De Belastingdienst hield zich jarenlang niet aan de Nederlandse privacywet AVG. De dienst hield een soort zwarte lijst van 'fraudeurs' bij. Maar dat mag helemaal niet. Dat bleek vrijdag uit onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Hoe zit dit?

Wat is de AVG?

• AVG staat voor Algemene verordening gegevensbescherming.
• Die wet bepaalt dat organisaties voorzichtig om moeten gaan met je persoonsgegevens.
• Je naam, adres, telefoonnummer en medische gegevens bijvoorbeeld. Die mogen ze niet zomaar in allerlei databases opslaan.

Jarenlang hield de Belastingdienst de soort 'zwarte lijst' bij. Die heette de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Daar stonden de gegevens van 270.000 mensen op. Over hen had de Belastingdienst ooit 'een signaal' van mogelijke fraude gekregen. Er was geen enkel bewijs dat deze mensen daadwerkelijk fraudeerden. Toch verzamelde de Belastingdienst hun gegevens. Soms zelfs medische informatie, bijvoorbeeld welke ziekte iemand had.

AP: 'Houd je aan de wet'

Dat is absoluut verboden, zegt de AP. De AP controleert of organisaties zich aan de privacywet houden. Vrijdag presenteerde de AP het onderzoek. "Onschuldige mensen werden hier slachtoffer van", zei de voorzitter. "Weer doen we een onderzoek naar de Belastingdienst. En weer is er iets misgegaan. En goed mis."

"We hebben nog steeds grote zorgen. De Belastingdienst verwerkt veel gevoelige gegevens over bijna alle Nederlanders. Het is enorm belangrijk dat ze zich aan de wet houden."

De afgelopen anderhalf jaar zag de AP nog maar weinig verbetering. "Alsjeblieft, zorg dat ik hier volgend jaar niet opnieuw hoef te staan", eindigde de voorzitter zijn verhaal.

Dit deed de Belastingdienst verkeerd, volgens de AP:

• Er was geen wettelijke grondslag voor de zwarte lijst: geen goede reden. En dan mag je geen persoonsgegevens opslaan.
• De 'signalen' van fraude werden veel te lang in het systeem bewaard.
• Te veel medewerkers konden de gegevens lezen.
• De gegevens klopten soms niet (meer).

Deze schade liepen mensen onder meer op:

• Betalingsregelingen werden geweigerd. Zo'n regeling maakt het makkelijker om geld terug te betalen, omdat je bijvoorbeeld langer de tijd krijgt.
• Belastingaanslagen werden opnieuw bekeken, waardoor mensen langer in onzekerheid zaten: hadden ze genoeg belasting betaald of zouden ze nog een rekening krijgen?
• Ook aanvragen voor toeslagen werden opnieuw bekeken, waardoor mensen in onzekerheid zaten. Ze wisten niet of ze geld kregen voor bijvoorbeeld kinderopvang.
• Mensen werden onder verscherpt toezicht geplaatst. Ze werden extra goed in de gaten gehouden door de Belastingdienst.

De Belastingdienst doet onderzoek

De Belastingdienst probeert alle slachtoffers in kaart te brengen, en de schade die ze opliepen. Het gaat niet alleen om mensen van de toeslagenaffaire, maar ook om anderen.

Al bekend is dat vijfduizend tot vijftienduizend mensen geen schuldregeling kregen. Dit terwijl zij er wél recht op hadden.

Nog eens vierduizend mensen meldden zichzelf bij de Belastingdienst. Ook zij denken slachtoffer te zijn. Deze gevallen worden nog onderzocht. Sowieso is van alle mensen op de lijst de privacy geschonden.

De Belastingdienst gaat ook onderzoeken hoe de schade hersteld kan worden. Dat zei de dienst donderdag tegen de Tweede Kamer.

Sommige slachtoffers kregen hierdoor mogelijk ook problemen met andere instellingen, zoals het UWV (dat uitkeringen betaalt), de gemeente of DUO (dat studenten geld leent). De Belastingdienst onderzoekt of hun gegevens zijn gedeeld. Pas daarna kan worden bekeken of mensen ook daar schade opliepen.

Mensen konden op vier manieren op de lijst komen:

• Als ze een 'onlogische' belastingaangifte hadden, bijvoorbeeld met hoge aftrekposten.
• Als ze 'onverklaarbare uitgaven' hadden.
• Als ze door andere instanties waren gemeld, zoals Meld Misdaad Anoniem.
• Als andere instellingen informatie over hen opvroegen bij de Belastingdienst, zoals de gemeente of het UWV.

Waarschijnlijk kan de Belastingdienst maar van de helft van de mensen achterhalen waarom ze op de zwarte lijst stonden. Veel gegevens zijn niet volledig en vaak werd de reden nergens genoteerd.

De zwarte lijst werd in februari 2020 al afgeschaft. Die bleek toen al in strijd te zijn met de privacywet.

We zijn benieuwd naar je mening over dit artikel. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van een minuut.

Adblock test (Why?)

De Belastingdienst hield zich jarenlang niet aan de privacywet - NU.nl
Read More