Opnieuw heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzoek gedaan naar de Belastingdienst. En weer concludeerde de waakhond dat er door het gebruik van een registratiesysteem onschuldige mensen zijn gedupeerd. Dat het een puinhoop is bij de fiscus blijkt ook nu uit de vele vragen die nog niet beantwoord kunnen worden, of waar zelfs nooit een antwoord op zal komen.
"Je zou maar op de verkeerde lijst staan", daarmee begon Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP vrijdagochtend zijn toelichting op het onderzoek dat de waakhond presenteerde naar de omstreden 'zwarte lijst' van de Belastingdienst.
Officieel heet de zwarte lijst de Fraude Signalering Voorziening (FSV). In deze applicatie registreerde de fiscus zo'n 270.000 mensen - onder wie minderjarigen - zónder dat zij dit wisten. Ze kwamen op de lijst vanwege een 'signaal' van vermeende of bewezen fraude. Duizenden medewerkers hadden toegang tot dit systeem.
Het verhaal doet denken aan de toeslagenaffaire, al gaat het hier wel om een ander systeem. Stond je op de FSV-lijst? Dan beschouwde de Belastingdienst je jarenlang als vermoedelijke fraudeur. De lijst werd nooit opgeschoond. Een deel van de toeslagenouders stond ook in de FSV.
In februari 2020 stopte de Belastingdienst met het systeem, nadat de lijst werd onthuld door RTL Nieuws en Trouw.
Veel is nog niet bekend, maar er is iets goed misgegaan
Ruim anderhalf jaar na dato is nog steeds veel niet bekend. De Belastingdienst is wel begonnen met het in kaart brengen van de mogelijke schade voor gedupeerden. Sowieso is de privacy van iedereen op de lijst ernstig geschonden.
Een kwart van de mensen heeft verder geen gevolgen ondervonden. De rest mogelijk wel, al kan dit terecht zijn geweest. Vierduizend mensen hebben zelf melding van vermeende schade gemaakt bij de fiscus.
Ondertussen zijn alle geweigerde aanvragen voor een minnelijke schuldregeling opnieuw onder de loep genomen. Daaruit is gebleken dat duizenden mensen die in grote financiële problemen zaten, ten onrechte een afwijzing hebben gekregen. Een deel van deze mensen stond in de FSV, maar er staan ook gevallen los van de zwarte lijst.
Ook zijn er mensen onder verscherpt toezicht geplaatst waardoor ze bijvoorbeeld lang moesten wachten op een besluit over een aangevraagde toeslag en werden ten onrechte persoonlijke betalingsregelingen geweigerd.
Hoewel dit concrete voorbeelden zijn van ernstige gevolgen, kan het niet een-op-een toegeschreven worden aan de FSV.
Vier redenen om op de zwarte lijst te komen
- Vanwege een vreemde belastingaangifte, bijvoorbeeld een hoge aftrekpost
- Als je naar voren kwam uit onderzoek van de Belastingdienst, bijvoorbeeld naar onverklaarbare hoge uitgaven
- Door zogenoemde 'tips en clicks', zoals Meld Misdaad Anoniem
- Als een andere overheidsinstelling een informatieverzoek naar je indiende bij de Belastindienst
Gegevens van registratie zijn onvolledig of verloren gegaan
Ondanks dat de fiscus weet hoe mensen op de lijst terecht konden komen, is dit lastig om op persoonlijk niveau te achterhalen. Naar verwachting komt de helft van de gedupeerden hier nooit achter.
Dit komt mede doordat veel registraties onvolledig zijn, omdat de reden vaak niet werd ingevoerd. Ook is veel informatie verloren gegaan toen de Belastingdienst in 2012 van systeem wisselde. Hierdoor is het voor de fiscus ook lastig om de schade op persoonlijke niveau goed in beeld te brengen. De fiscus denkt nu na over hoe de gedupeerden het beste gecompenseerd kunnen worden: meer individueel of generiek.
FSV werd op verschillende manieren gebruikt binnen de fiscus
De situatie rondom de FSV kan op z'n zachts gezegd complex worden genoemd. Dat er binnen de fiscus ook nog eens op verschillende manieren met de lijst werd omgegaan, maakt het nog ingewikkelder.
Plaatsvervangend directeur uitvoerings- en handhavingsbeleid Teunjans Vlot en Arjan Dikmans, programmadirecteur bij de Belastingdienst, kwamen deze maand voor een technische briefing naar de Tweede Kamer en gaven uitleg over alles rondom de FSV.
Zij legden uit dat de zwarte lijst door de afdelingen particulieren en toeslagen verschillend werd gebruikt. Als je bij particulieren was ingevoerd in de FSV werd er verder geen vervolgactie ondernomen, al stond je dus wel jarenlang in het systeem.
Bij de afdeling toeslagen is dit anders. Daar werd de lijst geraadpleegd en gebruikt door bepaalde teams. Wat de werkwijze precies heeft betekend wordt nog nader onderzocht door onderzoeksbureau PwC.
Fiscus gebruikte 211 andere lijsten met risicosignalering
Er lopen daarnaast nog vier andere onderzoeken én de Hoge Raad zal nog een oordeel vellen. Zo wordt onder meer onderzocht of de lijst ook met instellingen buiten de fiscus is gedeeld, bijvoorbeeld met het UWV, of gemeenten. Het probleem is potentieel dus nog groter.
"De lopende onderzoeken gaan niet alle onduidelijkheden oplossen", waarschuwde Dikmans de Kamer. Veel vragen zullen dus onbeantwoord blijven.
Hoewel AP-voorzitter Wolfsen vrijdag afsloot met de woorden "Alsjeblieft zorg dat ik hier volgend jaar niet opnieuw hoef te staan" is de FSV na de toeslagenaffaire mogelijk niet de laatste omstreden lijst die aan het licht komt.
Zo zijn er nog 211 andere lijsten in omloop bij de Belastingdienst waarbij met risicosignalen voor fraude wordt gewerkt. Binnenkort krijgt de Kamer hier meer informatie over.
'Zwarte lijst' toont opnieuw pijnlijk de problemen binnen de fiscus aan - NU.nl
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar