Het nieuwe stookseizoen nadert en de gastoevoer naar Europa neemt af. Dus moeten we zo veel mogelijk gas besparen, zegt minister Rob Jetten van Klimaat en Energie. Hij kondigde onder andere een nationaal bespaardoel aan. Ondertussen klinkt er onder experts ook kritiek. Het tempo is laag en het beleid deels contraproductief.
Jetten zegt "steeds meer zorgen" te hebben over de gasopslagen in Nederland en onze buurlanden. Die zouden eind september maximaal gevuld moeten zijn, zeggen experts. Maar nu is dat nog maar voor de helft. Gezien de torenhoge gasprijzen en teruglopende leveringen is bepaald niet gegarandeerd of voldoende vullen tijdig zal lukken.
Daarbij komt energiebesparing om de hoek kijken. In de zomermaanden gebruiken we ook gas, bijvoorbeeld voor de opwekking van elektriciteit en het verwarmen van water. Als we dat gasgebruik terugschroeven, wordt het makkelijker de gasreserves te vullen.
Meer steenkool én energiebesparing
Het kabinet kondigde vorige week aan meer steenkool te willen verstoken, zodat er minder aardgas nodig is voor elektriciteit. Dat kan op jaarbasis 2 miljard kubieke meter gas besparen. De uitdaging is echter fors groter, want Nederland gebruikt jaarlijks zo'n 40 miljard kuub gas.
Gelijktijdig met het kolenbesluit werd daarom ook "een nationaal doel voor energiebesparing" aangekondigd - dat nog moet worden uitgewerkt.
Zo'n besparingsdoel kan meer zoden aan de dijk zetten, zegt energie-expert Kees van der Leun, directeur van Common Futures. Hij pleitte er begin maart al voor en rekende toen uit dat Nederland binnen een jaar 5 miljard kubieke meter gas kan besparen.
Nederlanders gebruikten zelf minder energie
Het gaat dan wel om een beleidsmatig verkregen besparing, zegt Van der Leun. "Dus een verlaging ten opzichte van de hoeveelheid energie die we zouden gebruiken als er geen beleid werd gevoerd."
Dat is een punt waar verwarring kan ontstaan, waarschuwt Van der Leun. Ons energiegebruik schommelt namelijk behoorlijk heen en weer. Zo gebruikten we de eerste maanden van dit jaar aanzienlijk minder energie doordat we een zachte winter en hoge prijzen voor gas en elektriciteit hadden - waardoor burgers en bedrijven hun gedrag aanpassen.
"Als we een hard besparingsdoel stellen, moeten we dat corrigeren voor vraagdalingen door hoge prijzen en warm winterweer", zegt Van der Leun. Hij vindt bovendien dat we de bereikte besparingsresultaten wekelijks moeten communiceren om het beleid waar nodig bij te sturen.
Het is de vraag of het kabinet dat ook in gedachten heeft. Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zei vorige week tegen NU.nl dat het energiebesparingsdoel weliswaar nog bekendgemaakt moet worden, maar dat "de inzet is de besparing die we in de eerste vijf maanden hebben bereikt, structureel vast te houden".
Kabinet heeft energiebesparing tot nu toe geremd
Die besparing is netto geen beleidsverdienste, maar is volgens Van der Leun ondanks het kabinetsbeleid eerder tot stand gekomen. Dat komt doordat de voornaamste prikkel om energie te besparen, de zeer hoge energieprijzen, door het kabinet juist is afgezwakt.
Dat gebeurde door in 2022 achtereenvolgens de energiebelasting, brandstofaccijns en btw op energiegebruik te verlagen. Dat heeft energieprijzen kunstmatig verlaagd.
De maatregelen die wél werden genomen, zoals in april een oproep om de thermostaat lager te zetten en het nationale isolatieprogramma dat tot 2030 loopt, wogen daar waarschijnlijk nog niet tegen op, denkt Van der Leun.
Autoloze zondag en spoedwet energiebesparing
Gevraagd naar suggesties om op korte termijn olie en gas te besparen, verwijst Urgenda-directeur Marjan Minnesma naar een eerder '54-puntenplan'. "Daar zitten veel praktische opties tussen om energie te besparen." Als dat niet genoeg is, moeten we noodbesparingen (zoals autoloze zondagen) overwegen, zegt Minnesma.
We hebben naast een gascrisis gelijktijdig ook een oliecrisis, beaamt Van der Leun. "Het is dus ook zinvol om brandstof te besparen. En dan zouden we eigenlijk als eerste de accijnsverlaging weer ongedaan moeten maken. Benzine en diesel zijn inderdaad heel duur, maar die prijs geeft ook de ernst van de situatie aan."
Vanwege die ernst zou het kabinet een spoedwet voor energiebesparing moeten invoeren, vindt energie-expert Laetitia Ouillet. Ze deed daar samen met andere afzenders in juni een voorstel toe. "We zouden eigenlijk acuut alles moeten doen wat we maar kunnen. Huishoudens kunnen 10 tot 15 procent van hun energie besparen en winkels zelfs 50 procent."
Als we alleen maar overal kieren zouden dichten, zou dat weer 0,5 miljard kubieke meter gas besparen, zegt Ouillet. Overbodig ventileren, overbodig verlichten, te hard koelen: er worden vooral door bedrijven eigenlijk overal nog grote hoeveelheden energie verspild, zegt Van der Leun.
Minnesma zegt verbaasd te zijn over het tempo. "Energiebesparing is de allermakkelijkste manier om de energiecrisis voor onszelf te verlichten en tegelijk Poetin een hak te zetten. Waarom treuzelen we daar zo mee?"
Tijd begint te dringen voor serieuze besparing van olie en gas - NU.nl
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar