Torenhoge inflatie, opeens weer hogere rentes en een ongekend laag vertrouwen in de economie. 2022 was een heel bijzonder economisch jaar. Dat kwam vooral door twee grote schokken: de naweeën van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. De opzienbarendste ontwikkelingen in vijf grafieken.
Het consumentenvertrouwen was dit jaar lager dan ooit. Nederlanders waren sinds de start van de metingen in 1986 nooit zo negatief over de economie als nu.
Ook de koopbereidheid zakte naar een historisch laag niveau. Vooral sinds de oorlog in Oekraïne raakten consumenten in mineur. Ze merkten de gevolgen via energieprijzen en inflatie bij bijvoorbeeld boodschappen in de portemonnee.
En dat terwijl de lockdowns begin dit jaar voorbij waren en uit eten of op vakantie gaan opeens weer kon. "Consumenten hebben daar ook zeker van geprofiteerd", zegt ING-econoom Bert Colijn. In de afgelopen twee jaar gaven mensen hun geld uit aan spulletjes in huis of een nieuw tuinhuis en nu weer wat meer naar diensten buitenshuis."
Energieprijzen schieten omhoog door oorlog
De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende stappen van overheden en energiebedrijven zorgden voor een ongekende stijging van gas- en elektriciteitsprijzen. Hoewel een groot deel van de consumenten nog vaste maandbedragen heeft afgesproken, gingen bij miljoenen huishoudens termijnbedragen over de kop, vaak tot boven de 500 euro per maand.
"De tijd van hele dure energie van de jaren zeventig en tachtig keert weer terug, dus zie je ook dat grafieken over energieprijzen en inflatie daar weer terugkeren", zegt Colijn.
Afnemende beschikbaarheid van energie en voedingsmiddelen uit Rusland en Oekraïne deden bijvoorbeeld ook de prijzen van zonnebloemolie, graanproducten en andere producten hard oplopen, met de hoogste inflatie sinds de jaren zeventig tot gevolg. Dit 47 jaar oude record werd dit jaar net niet gebroken. Toen gingen lonen overigens ook heel hard omhoog.
Er zijn opeens minder werklozen dan openstaande vacatures
Flinke loonstijgingen zitten er nu ook in, al is het in mindere mate dan in de jaren zeventig. Maar de arbeidsmarkt is historisch krap, omdat de werkloosheid heel laag is (slechts 3,6 procent in november) en er meer mensen dan ooit aan het werk zijn. De krapte-indicator toont het aantal vacatures per honderd werklozen. Er zijn sinds eind 2021 zelfs meer vacatures dan werklozen.
Rente was begin van het jaar nog negatief, maar stijgt nu snel
Ook bijzonder is de snelle rentestijging, na ruim elf jaar waarbij rentes op de financiële markten bijna nul waren en ook de hypotheek- en spaarrente tot bijzonder lage niveaus zakten. De depositorente van de Europese Centrale Bank was begin 2022 nog negatief, maar is inmiddels al vier keer verhoogd tot 2,0 procent, het hoogste niveau sinds 2008.
Hypotheekrentes stijgen mee, 4 procent is opeens weer normaal. En op je spaarrekening kun je ook alweer 1 procent krijgen, terwijl spaarrentes tot voor de zomer vaak nog nul of zelfs negatief waren. Tegelijk daalden aandelenkoersen hard door die hogere rentes.
Meer renteverhogingen worden nog verwacht van de ECB, omdat de centrale bank daarmee kan proberen de inflatie af te remmen. Colijn: "De rente is in historisch perspectief nog relatief laag, maar er komt nog wel wat bij. En gaandeweg gaan consumenten hier meer van merken in hypotheek- en spaarproducten."
In 2022 toonde de economie ook veerkracht
Is 2022 dan een jaar van een echte ommekeer? Van lage naar hoge rentes en van lage inflatie naar hoge prijsstijgingen? Colijn aarzelt: "Nou, dat zeggen we misschien wel iets te snel. Het blijkt juist dat we grotendeels terugkeren naar hoe het voor corona was. Terwijl gedacht werd dat de pandemie blijvend grote effecten zou kunnen hebben op ons gedrag. We werken hooguit iets meer thuis."
"Wel zie ik een versnelling, vooral bij de transitie naar minder verbruik van fossiele brandstoffen. Daar waren we al mee bezig, maar nu is iedereen doordrongen van de ernst."
Heel negatief wil Colijn niet zijn over het "enorm bijzondere jaar" voor de Nederlandse economie. "Je bent geneigd om met de dure energie en oorlog in gedachten somber terug te kijken. Maar het is toch fantastisch hoe de maatschappij zich hersteld heeft na twee jaar pandemie met lockdowns? De maatschappij heeft heel veerkrachtig op de pandemie gereageerd."
Het leven wordt duurder en personeel is moeilijk te vinden: 2022 in 5 grafieken - NU.nl
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar