ANP
NOS Nieuws•
Geen van de partijen in de Tweede Kamer is optimistisch over de staat van de democratie, de rechtspraak en het oordeel dat burgers hebben over de overheid. Dat bleek tijdens het Kamerdebat over 'de staat van de rechtsstaat'.
De moeizame afwikkeling van de toeslagenaffaire is voor verschillende Kamerleden daar het duidelijkste voorbeeld van.
"Het is precies drie jaar geleden dat Rutte en Hoekstra in gesprek gingen met de toeslagenouders. Er werd zelfs een traan gelaten", zei SP-Kamerlid Leijten. "En gisteravond horen we in Nieuwsuur dat de afwikkeling nog tot 2030 gaat duren."
Op initiatief van voormalig PvdA-Kamerlid Arib besloot de Kamer in 2021 elk jaar de balans op te maken over de rechtsstaat. Vandaag was de eerste keer. Directe aanleiding was de toeslagenaffaire en de tienduizenden gedupeerde ouders en kinderen. Maar centraal stond ook de vraag: wat mogen burgers van een zorgvuldige overheid verwachten, en krijgen zij dat ook?
Voor veel mensen voelt contact met de overheid of instanties als een uitputtende strijd.
Voor veel mensen voelt contact met de overheid of instanties als een uitputtende strijd, zegt CDA-Kamerlid Van Dijk. Zij schetst het beeld van burgers die hun recht proberen te halen en pas na jaren procederen de uitspraak krijgen.
"En dan is die zo ingewikkeld dat je hem niet begrijpt en voel je je dom", zegt Van Dijk. "Bij de overheid leeft een gebrek aan inlevingsvermogen."
VVD-Kamerlid Ellian noemde het ministerie van VWS dat blijft procederen om bepaalde stukken niet openbaar te maken. "Dat is geen fraai beeld." Volgens Ellian kiest de overheid te vaak de gang naar de rechter tegen haar eigen burgers. "Zij verdwalen in een brij van procedures."
Het gaat mis bij het kabinet, als leider van de verschillende ministeries die het beleid uitvoeren.
Leijten wil in de wet vastleggen dat de overheid moet handelen naar de 'algemene beginselen van behoorlijk bestuur'. Dat betekent dat burgers altijd fatsoenlijk moeten worden behandeld en dat wetten of regels dat nooit in de weg mogen staan.
"Het gaat mis bij het kabinet, als leider van de verschillende ministeries die het beleid uitvoeren", zei zij. Ook PvdA en GroenLinks willen de afspraak met het kabinet dat beleid nooit hardvochtig mag uitpakken. De ChristenUnie wil dat de overheid de burger weer gaat zien als mens en niet als klant. Denk wil in de wet vastleggen dat de overheid stopt met selecteren op afkomst of nationaliteit.
De PVV heeft een andere analyse. De Nederlandse rechtsstaat heeft gebreken omdat "de elites de instituties in handen hebben", zegt Kamerlid Bosma. Hij protesteerde tegen een "steeds breder wordende roep om maatregelen tegen andersdenkenden".
Bosma is het oneens met de oproep van D66-leider Kaag tot meer "openlijk verzet tegen rechts-extremisten en complot-populisten". Hij vindt dat de gevestigde politiek zo mensen buitensluit. "De kloof zal daardoor alleen maar dieper worden en de haat groter. Want wie bepaalt wat een complottheorie is en wat niet?"
Zo'n bestorming van het Capitool in de VS of het parlement in Brazilië, dat is hier niet aan de orde.
De meeste Kamerleden zijn het er wel over eens dat een onrechtvaardige en afstandelijke overheid leidt tot burgers die hun vertrouwen verliezen of zelfs afhaken. Daar komt de financiële ongelijkheid nog bij. Maar of dit ook leidt tot een groeiende groep burgers die extreme acties op touw gaat zetten, daar zijn de meningen over verdeeld.
"Zo'n bestorming van het Capitool in de VS of het parlement in Brazilië, dat is hier niet aan de orde", zegt JA21-leider Eerdmans. "We hebben een paar meelopers, maar die gaan dat echt niet doen."
Hij wijst op het laatste rapport van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Daarin wordt gesproken van tientallen extremisten die met complottheorieën het vertrouwen in de democratische rechtsorde willen ondermijnen.
D66 verwijst ook naar een rapport, dat van inlichtingendienst de AIVD. Kamerlid Sneller: "Er zijn inderdaad heel veel afgehaakte Nederlanders die niet extremistisch worden. Maar over de harde kern moeten we niet doen of het normaal is." Eerdmans vindt dat D66 het overdrijft.
Goede wil is geen garantie tegen onrecht.
Minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) wil een duidelijk onderscheid maken tussen de kleine groep die uit onvrede de rechtsstaat wil ondermijnen en burgers die zich ondanks hun boosheid nog steeds inzetten voor de samenleving. "Ik zou hen geen afhakers willen noemen, want dat zijn ze niet."
Ze verzekerde de Kamer dat het kabinet bezig is met verbeteringen. "Ik ben ervan overtuigd dat we een overheid hebben die het beste met de burgers voorheeft. Maar goede wil is geen garantie tegen onrecht."
Bruins Slot zei verder dat "de reparatie" van de overheid nog veel inspanningen zal vragen.
Kamer: toekomst rechtsstaat hangt af van terugwinnen vertrouwen - NOS
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar