Het CDA wil de stikstofaanpak versoepelen; coalitiepartner D66 wil dat niet. CDA-leider Hoekstra verklaarde vrijdagavond voor het eerst publiekelijk dat hij de stikstofparagraaf in het coalitieakkoord wil herschrijven en dat hij niet kan leven met de door D66 gewenste halvering van de stikstofuitstoot in 2030. Het CDA krijgt zijn zin, want de andere partijen accepteren dat er heronderhandelingen komen. Nu nog even niet, maar later dit jaar als de formaties in de provincies achter de rug zijn.
Daarmee staat het huidige beleid feitelijk op de helling. Dat is bij deze interim-beleid geworden; beleid dat gevoerd wordt in afwachting van iets anders. Het kabinet riskeert daarmee dat provinciebestuurders en boerenbelangengroepen, die toch al rebelleerden tegen de marsorders vanuit Den Haag, die orders nu helemaal niet serieus meer nemen.
Yvonne Hofs is politiek verslaggever van de Volkskrant en schrijft over financiën, economische zaken en landbouw, natuur en visserij.
Om D66 gezichtsverlies te besparen is de onvermijdelijke kraak van het regeerakkoord tot nader order uitgesteld. Sigrid Kaag kan daardoor zeggen dat ze nog niets heeft weggegeven. Sterker, de vier claimden eensgezind dat ze de stikstofaanpak juist gaan versnellen, precies zoals D66 steeds heeft bepleit. De andere drie coalitiekopstukken beaamden dit verhaal om D66 binnenboord te houden.
Geen tastbare versnelling
Geen van de vier onderhandelaars kon echter verhelderen waar die afgesproken beleidsversnelling dan uit bestaat. Premier Rutte zei desgevraagd iets over de uitkoopregeling van piekbelasters waar stikstofminister Van der Wal aan werkt, maar dat is een voortzetting van staand beleid. Het vrijdagavond gesloten compromis levert geen tastbare versnelling op ten opzichte van de stand van zaken vóórdat de coalitieleiders zich terugtrokken in het Torentje.
Integendeel, de meest waarschijnlijke uitkomst van het crisisoverleg is dat de voorgenomen stikstofreductie nog meer vertraging oploopt. Hoekstra beweert echter dat het uitstellen van de halveringsdoelstelling naar 2035 een versnellingsmaatregel is. Alle discussie over het jaartal 2030 – die hij in augustus zelf aanzwengelde met een interview in het AD – heeft volgens hem alleen maar voor vertraging gezorgd.
Maar de boeren hebben niet zo stevig voor het intrekken van die wet gelobbyd, omdat ze de boel zo graag willen versnellen. Het in de wet verankeren van het doeljaar 2030 was na alle boerenprotesten juist als drukmiddel bedoeld. D66 wilde het stikstofreductiedoel vijf jaar vervroegen om tegenstribbelende coalitiegenoten, agrariërs en provinciebesturen te dwingen vaart te maken met het verlagen van de stikstofuitstoot. Dat drukmiddel is nu verdwenen, want met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wordt de 2030-wet niet meer bij de Tweede Kamer ingediend.
Net als tijdens de formatie knipperde Kaag in de stare down met Hoekstra het eerst met de ogen. In 2021 liet ze GroenLinks en de PvdA als mogelijke coalitiepartners vallen en gaf ze toe aan Hoekstra’s eis om met de ChristenUnie te gaan regeren. Destijds rechtvaardigde ze dat als het nemen van verantwoordelijkheid. De draai van Kaag zorgde voor een doorbraak in de formatie, waardoor er na tien maanden vruchteloos onderhandelen eindelijk een kabinet op het bordes kwam.
De winst voor D66 zat toen in alle beleidswensen die de partij in het coalitieakkoord wist te fietsen. Eén daarvan was de versnelling van de stikstofambities, die nu waarschijnlijk gaat sneuvelen. D66 zal ook deze keer verklaren dat de partij verantwoordelijkheid toont door een kabinetscrisis te voorkomen. Een val van het kabinet zou het stikstofbeleid alleen maar verder vertragen en het land bovendien in politieke chaos storten. De patstelling in de coalitie dwong de partij te kiezen uit twee kwaden: uitstel of stilstand.
De vraag is of die twee opties in de praktijk veel van elkaar verschillen. Uit pure onmacht heeft de coalitie het stikstofbeleid nu feitelijk uitbesteed aan de provincies. Die hebben een open invitatie gekregen om nog meer stikstofeisen op tafel te leggen.
Daarmee geven de andere drie partijen het CDA een koevoet in handen, want de door BBB gedomineerde provinciebesturen zullen ongetwijfeld aandringen op verdere afzwakking van de stikstofmaatregelen. Hoekstra lijkt daar zelfs op te rekenen. Dan kan hij de 2030-wet torpederen met een verwijzing naar de wil van de provincies, die met dank aan het CDA nu wet kan worden.
Het CDA wil de formaties in de provincies afwachten om daarna de wensen van de nieuwe gedeputeerden te inventariseren. Hoekstra zal die regionale verlanglijstjes vervolgens inbrengen in het kabinet tijdens de aankomende heronderhandelingen over de stikstofparagraaf.
Uitstelmanoeuvre
Nadat het kabinet eerst in de sluimerstand ging totdat het Remkes-overleg klaar was, en daarna niet verder kon zonder een landbouwakkoord, moet er nu weer gewacht worden op de provincies. Beide kampen van het stikstofconflict reageren vernietigend op de nieuwste uitstelmanoeuvre.
In de economische hoek vindt Bouwend Nederland dat het kabinet ‘onnodig krampachtig reageert’ op de verkiezingszege van BBB. De belangenclub van bouwondernemers vreest voor vertraging en zegt: ‘Hoe langer het duurt voordat dit is opgelost, hoe meer last Nederland ervan heeft’. Boerenactiegroep Agractie ziet ’totale chaos’ en BBB-leider Van der Plas staat ook al niet te juichen. Zij hekelt het feit dat het kabinet ‘het stikstofbeleid bij de provincies over de schutting gooit’.
Ook in het milieukamp druipt de frustratie van de muren. Greenpeace noemt de kabinetsdeal ‘heel slecht nieuws voor kwetsbare natuur waarvoor uitstel de doodsteek betekent’ en Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment geeft Rutte een dikke onvoldoende. ‘Deze premier laat volstrekte incompetentie zien, hij kan alleen maar uitstellen’, zegt Vollenbroek tegen het ANP.
Ondertussen zijn vrijwel alle juristen en stikstofexperts het erover eens: zolang het kabinet pijnlijke maatregelen voor zich uit blijft schuiven zal de stikstofuitstoot niet substantieel dalen. Natuurbeschermers zullen dan blijven procederen tegen elk bouw- of infrastructuurproject dat stikstof uitstoot. Die rechtszaken zullen ze blijven winnen, waardoor de wal uiteindelijk het schip moet keren.
Kabinet heeft met compromis het stikstofbeleid vanaf nu uitbesteed aan de provincies - Volkskrant
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar