Om de energietransitie te versnellen, moeten we meer stroom gebruiken als er veel zonne- en windenergie wordt opgewekt. Daarom moeten we af van vaste energietarieven en overstappen op 'dynamische' stroomprijzen, vindt klimaateconoom Reyer Gerlagh. Andere experts hebben daar bedenkingen bij.
Ondanks de prijspieken van de energiecrisis komt het ook steeds vaker voor dat elektriciteit goedkoop of zelfs gratis is. We wekken 's middags veel zonne-energie op, waardoor er een overschot aan elektriciteit is en de marktprijzen snel dalen. Dit jaar waren er al 125 uren met negatieve groothandelsprijzen: afnemers kregen geld toe bij hun stroom.
Die negatieve prijzen laten zien dat er iets mis is met onze elektriciteitsmarkt, zegt Gerlagh, hoogleraar aan Tilburg University. Windmolens en zonneparken dreigen nu te worden stilgelegd als ze juist veel stroom kunnen leveren. Volgens Gerlagh moeten we daarom op zoek naar manieren om het stroomoverschot zoveel mogelijk te gebruiken. Zodat we die schone energie niet weggooien en we niet op een ander moment vervuilende gas- en kolencentrales moeten laten draaien.
"We verspillen kostbare elektriciteit door de auto 's avonds tussen 6 en 9 uur op te laden bij de dichtstbijzijnde paal, als elektriciteit schaars is, in plaats van op goedkope uren", schreef Gerlagh onlangs in economenvakblad ESB. Door consumenten 'dynamische' tarieven te laten betalen, die elk uur wisselen, kunnen ze worden aangemoedigd om hun stroomverbruik zoveel mogelijk te vergroenen. Of om overschotten groene stroom zelf op te slaan in thuisbatterijen.
"Het is een idee van vijftig jaar geleden dat de prijzen vast moeten zijn", zegt Gerlagh. "Maar daar is helemaal geen reden voor."
Wat is een dynamische energiecontract?
- Bij een dynamisch energiecontract betaal je elk uur een andere stroomprijs en elke dag een andere gasprijs.
- De tarieven zijn gebaseerd op de actuele marktprijzen. Dat zorgt met name bij stroom voor grote schommelingen: als er veel goedkope zonne- en windenergie is, zijn de prijzen lager. Tijdens piekuren zijn ze juist hoger.
- 'Normale' energieleveranciers rekenen in hun tarieven een risicopremie, voor het geval de marktprijzen ineens gaan stijgen. Bij dynamische contracten ligt dat risico volledig bij de consument, die deze hogere prijzen direct zelf gaat betalen.
'Vast contract biedt fake zekerheid'
Toch blijkt dat veel mensen wél op zoek zijn naar contracten met vaste tarieven. Zij hopen zichzelf te beschermen tegen prijspieken zoals die van vorig jaar. "Maar het is gewoon een fake zekerheid", betoogt Gerlagh. "Dat hebben we juist gezien vorig jaar."
Veel mensen werden alsnog geconfronteerd met hoge energieprijzen toen hun contract afliep. Daardoor kwamen veel mensen alsnog in de geldproblemen. Met een prijsplafond sprong de overheid in de bres voor de gedupeerde consumenten. Dat kost in ieder geval enkele miljarden euro's; de exacte kosten zullen later pas duidelijk zijn.
'Gemiddelde burger zit hier niet op te wachten'
Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen, heeft "gemengde gevoelens" bij dynamische contracten. Hij vindt ze vooral geschikt voor mensen die bereid zijn om scherp op de prijzen te letten en voor wie het geen probleem is als de kosten plotseling stijgen.
Vaste prijzen kúnnen wel degelijk bescherming bieden, zegt Visser: "Mijn overbuurman heeft in 2020 een contract afgesloten voor vijf jaar. Die is lachend door de crisis gekomen. Hij heeft het er elke keer weer over als we elkaar spreken."
Voor veel mensen zal het ook simpelweg te veel gedoe zijn om hun stroomverbruik aan te passen aan de wisselende tarieven, denkt Visser. "Het is vanuit de elektriciteitssector gezien een goed idee. Maar ik denk dat de gemiddelde burger er helemaal niet op zit te wachten."
'Dynamische prijzen zijn niet eng'
D66 vindt dat dynamische leveranciers mensen duidelijker moeten gaan waarschuwen voor de risico's van wisselende tarieven. 'Mensen die nu een dynamisch contract afsluiten, kunnen in de winter verrast worden door een hoge energierekening", zegt Kamerlid Raoul Boucke. "Het is goed als mensen van tevoren weten waar ze nou precies voor kiezen."
"Mensen wordt gewoon aangepraat dat ze zorgen moeten hebben", zegt Gerlagh daarover. "Dat het heel eng is om dynamische prijzen te hebben. Dat is het niet." De econoom pleit voor dynamische contracten die ook een soort verzekering bevatten voor het geval van plotselinge prijsstijgingen. De prijzen blijven dan elk uur wisselen, maar er zou bijvoorbeeld een maximum kunnen zitten aan de prijs per kilowattuur. Zulke contracten zijn in principe mogelijk, maar bestaan in Nederland nog niet.
Zorgen over files op het stroomnet
Sanne de Boer, specialist energietransitie bij RaboResearch, denkt dat er ook voor het elektriciteitsnet nadelen kleven aan dynamische tarieven. Ze kunnen de knelpunten op het stroomnet erger maken, vreest zij.
"Als iedereen in een jarendertigwijk tegelijk zijn Tesla gaat opladen, dan heeft de kabel in die straat een probleem. Daar is hij niet voor neergelegd. Nu zijn er nog veel te weinig mensen met een dynamisch contract om daar last van te krijgen. Maar als die concentratie hoger wordt, en mensen zetten naast hun wasmachine ook tegelijk hun warmtepompen of elektrische auto's aan, dan kan dat tot extra problemen op het stroomnet leiden."
Er zit daardoor niets anders op dan het elektriciteitsnet flink verzwaren. Daar geven de Nederlandse netbeheerders de komende jaren tientallen miljarden euro's aan uit. Maar het fileprobleem is voorlopig niet opgelost, doordat er ook steeds meer stekkerauto's, warmtepompen en elektrische fabrieken bij komen.
Weg met de vaste energiecontracten? 'Ze bieden alleen nepzekerheid' - NU.nl
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar