In Den Haag is ‘het gezin’ een vermaarde exitstrategie. Politici, mannen vaak, willen graag meer tijd thuis doorbrengen. Veelal wordt het begrepen, soms wordt erover gegrinnikt – omdat niet zelden een drukke baan in het bedrijfsleven wacht. Veel om het lijf heeft de beslissing vaak niet.
Maar nu Sigrid Kaag de politiek verlaat is het anders. Ook zij vertrekt vanwege haar gezin, maar dan tegen een gitzwarte achtergrond. De haat, intimidatie en bedreigingen trekken een te zware wissel op haar man en kinderen, liet ze donderdagochtend weten. Ze vrezen voor haar veiligheid.
Daarmee heeft haar vertrek betekenis. Het zegt iets over de ontsporing van het maatschappelijk debat, over de positie van vrouwen in de politiek. ‘Helaas herkenbaar’, reageerde CDA-leider Wopke Hoekstra. ‘Al waren de bedreigingen bij weinigen zo extreem als bij jou. En dat is veel meer dan jouw probleem. Het is het probleem van ons allemaal.’
Schade aan de democratie
‘Privé heeft ze een onacceptabel hoge prijs moeten betalen’, twitterde demissionair premier Mark Rutte. ‘Wat Sigrid Kaag over zich heen kreeg aan drek en bedreigingen schaadt onze democratie’, aldus D66-fractievoorzitter Jan Paternotte.
D66-Kamerlid Jeanet van der Laan legde op Twitter nadrukkelijk een verband met vrouwenhaat. ‘Sta op en wees niet stil. Dit gaat ook over je partner, dochter, vriendin, collega.’ Uit de grote hoeveelheid boze reacties op die tweet bleek dat velen de relatie met misogynie niet zien. ‘Wat een onzin’, twitterde ene Peter illustratief. ‘Deze agressieve heks heeft het zelf over zich afgeroepen.’ Hij plaatste er een foto bij van een vrouw met een puntmuts, sexy stilettopumps en netkousen: ‘Kaag: functie elders’.
Voor Julia Wouters, politicoloog en voormalig adviseur van PvdA-leider Lodewijk Asscher, is het zonneklaar: het vrouw-zijn van Kaag heeft ‘een enorme rol’ gespeeld bij de haat die ze te verduren kreeg. ‘Natuurlijk is zij niet uniek, alle politici worden tegenwoordig voor rotte vis uitgemaakt. Maar er is wel een belangrijk verschil: bij mannen gaat het om de inhoud, om hun ideeën. Terwijl het bij vrouwen persoonlijker is: wie ze zijn, hoe ze praten, hoe ze zich kleden.’
Neem Geert Wilders, zegt Wouters. ‘De bedreigingen waarmee hij al jaren moet leven zijn gruwelijk en onmenselijk, dat moeten we nooit vergeten. Maar: ze houden wel verband met zijn standpunten. Voor Hugo de Jonge geldt hetzelfde: als minister van Volksgezondheid deed hij in coronatijd vergaande uitspraken over mensen die zich niet lieten vaccineren, dat riep heftige reacties op. Kaag hoefde eigenlijk niets te doen. Ze is minister van Financiën, zo ongeveer de saaiste functie die er is. En toch was ze elitair, hysterisch of koud.’
Elk kwartier een haattweet
In maart 2021, twee weken voor de Tweede Kamerverkiezingen, publiceerde De Groene Amsterdammer een onderzoek naar de online haat, intimidatie en bedreigingen die vrouwelijke politici ontvangen. Kaag spande de kroon: in vijf maanden kreeg ze dertienduizend haatdragende tweets, elk kwartier één. ‘Wauw’, zei de D66-lijsttrekker toen de journalisten haar het resultaat voorlegden. ‘Dit is een onprettige bevestiging van wat ik zelf ook dacht te zien.’
Na die publicatie gebeurde er iets bijzonders: seksisme werd een onderwerp in de campagne. ‘Ik heb me vaak alleen gevoeld’, zei Kaag in een verkiezingsdebat. ‘Gelukkig, ik ben niet gek, dacht ik na het onderzoek. Dit is disproportioneel en onacceptabel.’
‘Over dit onderwerp is lang gezwegen’, zegt Liza Mügge, hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam met politieke vertegenwoordiging en diversiteit als expertise. ‘De consensus was: niet zeuren. Als jij of je gezin eronder gebukt gaat, ben je niet geschikt voor de harde wereld van de politiek. Kaags verdienste is dat ze dit thema op de kaart heeft gezet.’
‘We vinden het prima als vrouwen meedoen in de politiek’, zegt Wouters, die het boek De zijkant van de macht schreef (ondertitel: Waarom politiek te belangrijk is om aan mannen over te laten). ‘Ze moeten alleen niet te veel macht ambiëren en dat zeker niet combineren met een vrouwenagenda. Dilan Yesilgöz hield vorig jaar haar HJ Schoo-lezing over het gevaar van woke. Ik kan me voorstellen dat je als minister van Justitie wel grotere gevaren ziet, drugscriminaliteit bijvoorbeeld. Met die lezing gaf ze het signaal af: ik ben dan wel een vrouw en zelfs een kind van vluchtelingen, maar over mij hoef je je geen zorgen te maken.’ Of denk aan BBB-leider Caroline van der Plas, vervolgt Wouters. ‘Die benadrukte deze week nog dat een vrouw in het Torentje geen halszaak is, het gaat haar om de kwaliteit.’
Vrouwelijke politici moeten bescheidenheid tonen, zegt Wouters. ‘Doen alsof ze erdoor overvallen worden: ik heb eigenlijk nog nooit nagedacht of ik premier wil worden. Kaag was anders, ze ging voor het Torentje en daagde openlijk Rutte uit. In een conservatief land als Nederland krijgen we daar kortsluiting van.’
Topje van de ijsberg
Het vertrek van de D66-leider is schadelijk voor de positie van vrouwen in de politiek, denkt Mügge. ‘Rolmodellen zijn belangrijk. Als iemand op het allerhoogste niveau wordt weggejaagd, kan dat contraproductief werken voor jongere generaties.’ Bovendien is de intimidatie aan het adres van Kaag maar het topje van de ijsberg. ‘Uit lopend onderzoek naar Scandinavische jongerenafdelingen blijkt dat jonge vrouwen er ook al mee te maken hebben. Terwijl dat de plek is waar ze ervaring moeten opdoen met debatteren, zichtbaar zijn, ook online.’
‘Ja, het is ontmoedigend’, zegt Wouters, ‘maar laat ik er een blijmoedige draai aangeven: ik coach veel vrouwen in bestuurlijke functies en die hebben vaak het idee dat ze een persoonlijk probleem hebben. Nu Kaag dit in alle openheid beleefd heeft, komt het besef: dit is geen individuele kwestie, maar iets wat we collectief moeten oplossen.’
Waarom Kaag zoveel haat oogstte: een ambitieuze vrouw in de politiek moet het dubbel ontgelden - de Volkskrant
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar