ASML-cfo over jaarcijfers 2023, high-NA-euv en China - Tweakers

"Enerzijds hebben een aantal grote klanten afgelopen jaar wat vaker hun orders doorgeschoven", vertelt de financiële topman. "Die klanten, met name aan de geheugenkant, hebben behoorlijke verliezen geleden. Die schuiven dan logischerwijs bepaalde vraag door naar 2024 en daarna. Maar daarmee konden wij ook onze Chinese klanten goed bedienen; die hadden we een aantal jaren achter elkaar juist niet gegeven wat ze nodig hadden."

De omzet van ASML groeide in 2023 met 30 procent ten opzichte van een jaar eerder.

China en exportbeperkingen

China is dan ook een belangrijk land voor ASML. Vorig jaar was het land goed voor 29 procent van ASML's totale omzet uit systeemverkopen, slechts een procentpunt achter koploper Taiwan. Tegelijk kreeg ASML door de Nederlandse overheid en onder druk van de Verenigde Staten exportbeperkingen opgelegd voor geavanceerde duv-machines naar China. Die regels zijn op 1 januari 2024 formeel ingegaan.

Tweakers sprak vorig jaar al met Dassen over de nieuwe exportbeperkingen van de Nederlandse overheid. ASML mag daarmee niet langer bepaalde duv-machines leveren in China. Het gaat om machines die gebruikt worden voor relatief geavanceerde chipproductie. Volgens Dassen zijn de gevolgen te overzien.

"We hebben de impact van de exportbeperkingen gekwantificeerd als tien tot vijftien procent van onze jaaromzet uit China", vertelt Dassen nu. ASML's systeemomzet uit China kwam neer op zo'n 29 procent van de totaalomzet van een kleine 22 miljard euro, waarmee de chipmachinemaker ongeveer 630 tot 950 miljoen euro aan omzet zou verliezen door de nieuwe exportregels van de Nederlandse regering.

ASML's TwinScan NXT:2100i,
die sinds 1 januari onderhevig
is aan de nieuwe exportregels

Vorig jaar zei Dassen dat eventuele exportregels op de korte termijn weinig zouden uitmaken, aangezien andere klanten die vraag zouden opvangen. Op de lange termijn zouden ze wel vervelend zijn, aangezien China goed is voor een belangrijk deel van de chipmarkt. Nu bekend is wat de exportbeperkingen precies inhouden, is ASML daar relaxter over. De regels hebben invloed op de geavanceerdste duv-machines van het bedrijf, boven op de het euv-exportverbod naar China dat al jaren bestaat. China koopt echter voor het grootste deel andere, minder geavanceerde machines in bij ASML, zegt Dassen. Die worden gebruikt voor chipproducties op 'oudere' procedés.

"De exportcontroles zijn nu echt gericht op de geavanceerde halfgeleiderproductie, maar China is met name groot aan het worden in het marktsegment voor mature en mid-critical halfgeleiders. Daar zijn in het beginsel geen exportbeperkingen voor. Je ziet China daar dus ook gewoon groeien. Stel dat exportcontroles ook dat gedeelte van de markt zouden raken, dan zullen we onvermijdelijk zien dat die capaciteit in de rest van de wereld gebouwd moet worden, maar daar zitten we nu niet. De exportbeperkingen zijn écht gericht op het geavanceerde stuk en daar zijn de gevolgen voor ons te overzien."

ASML leverde, zoals eerder gezegd, dit jaar relatief veel machines aan China. Het bedrijf verklaart nu dat het bedrijf in voorgaande jaren juist relatief weinig aandacht had voor Chinese klanten, maar daar wegens de lagere vraag van andere grote klanten dit jaar meer aan kon leveren. "De fill rates van bestellingen uit China lagen in voorgaande jaren onder de vijftig procent", vertelt Dassen. "We hadden dit jaar de ruimte om daar wat mee te doen."

ASML-engineers werken aan een duv-machine. Bron: ASML

Minder vraag op de markt en komst nieuwe euv-machines

ASML zegt verder tevreden te zijn met zijn verkopen in 2023. "We hadden 53 euv-machines in de omzet dit jaar. Dat was keurig. En er zijn dus ook relatief veel duv-machines naar China gegaan. Op die manier hadden we in de totale balans een mooi omzetjaar." Maar hoewel de chipmachinemaker vorig jaar dus 53 euv-systemen in de boeken had, heeft het bedrijf 42 euv-machines daadwerkelijk geleverd in het afgelopen jaar. Dat is minder dan een jaar eerder en ook minder dan de 60 die ASML begin 2023 voor ogen had. Volgens Dassen had dat verschillende oorzaken.

"De lagere vraag speelde hier absoluut een rol. Waar we in 2022 echt nog klanten hadden die de machines zo'n beetje onder onze neus vandaan trokken zodra ze beschikbaar kwamen, was dat nu wat minder. Klanten wilden nog steeds machines hebben, maar dan met name omdat ze die denken in 2024 en 2025 nodig te hebben als de vraag weer aantrekt. Het maakt die klanten dan niet uit of die in december of in januari geleverd worden. We hadden dan ook een aantal systemen die we niet hebben geleverd in de laatste weken van 2023, maar die in plaats daarvan begin 2024 zijn afgeleverd."

"Klanten hebben dus minder haast. Er waren ook klanten die vroegen of we drie, vier of vijf maanden later konden leveren, omdat het even niet uitkwam. Die bestellingen blijven dan dus intact, maar ze schuiven hem door. Daar hebben we met onze klanten prima oplossingen voor kunnen vinden."

"We zijn ook druk bezig met het voorbereiden van de introductie van onze nieuwe NXE:3800E-machine. Dat is een behoorlijke stap omhoog ten opzichte van onze huidige NXE:3600D. De productiviteit van de nieuwe machine wordt opgehoogd van 160 naar 220 wafers per uur. Dat komt niet uit het niets; het is een behoorlijk ingrijpend gewijzigde machine. Ook in de fabriek hebben we heel wat aanpassingen moeten doen om ervoor te zorgen dat dat kan."

"We hebben vorig jaar dus eigenlijk gezegd dat we iets minder druk op de ketel willen op het gebied van output, zodat we de release van die NXE:3800E goed kunnen voorbereiden, dat alle cabins klaar zijn om die machine goed te kunnen leveren. We hebben 2023 dus anders ingevuld en hebben ons met name veel gericht op de voorbereiding van de uitrol van dat nieuwe type."

De TwinScan NXE:3600D, het huidige euv-topmodel. Bron: ASML

Groei in 2025 en de volgende generatie euv: high-NA

Vooruitkijkend verwacht Dassen dat 2024 een 'transitiejaar' wordt. De omzet moet ongeveer gelijk blijven aan die van 2023, hoewel de marges iets zullen krimpen. "Onze logic-klanten hebben de afgelopen anderhalf jaar behoorlijk wat capaciteit neergezet, ondanks hun teruglopende omzet. Die hebben aardig wat capaciteit om mee vooruit te kunnen in 2024. Aan de geheugenkant zien we dat de vraag juist weer aantrekt. Dat is met name te zien in de high-end: DDR5, HBM, alle dram-typen die je nodig hebt voor AI. Dus bij logicchips verwachten we dat de markt terug gaat lopen, maar bij geheugen verwachten we een steiging. Netto denken we dat het ongeveer quitte gaat lopen."

2025 moet juist een 'flink groeijaar' worden voor ASML, vertelt Dassen. "Dat heeft ook weer te maken met de trends in de sector, zoals met AI, maar kijk ook naar de geplande chipfabriekopeningen in de komende paar jaar. Dan kun je op de achterkant van een sigarendoosje uitrekenen dat er in 2025 heel wat nieuwe machines geleverd moeten worden om aan de vraag naar extra productiecapaciteit te voldoen. Bovendien zien we dat de markt langzaamaan wel door zijn dieptepunt heen is. Iedereen is bezig met zijn herstel; dat zou in 2025 heel stevig moeten zijn. Door de combinatie van die drie factoren denken wij dat 2025 een stevig jaar gaat worden en dat wij ons daar inderdaad flink op moeten voorbereiden."

De chipfabrieken waar ASML de komende twee jaar de eerste machines voor gaat leveren. Bron: ASML

De groeiplannen van ASML blijven dan ook hetzelfde. De machinemaker wil rond 2025 of 2026 in staat zijn om jaarlijks 90 euv-machines af te leveren. "De toeleveringsketen was geen bottleneck dit jaar. We groeien natuurlijk wel in capaciteit, dus we moeten daar absoluut alert op blijven. Het is fijn dat wij cabins bijbouwen, maar als de supplychain het groeitempo straks niet aankan, hebben we natuurlijk alsnog een probleem. We zijn dus alert op problemen in die keten, te beginnen bij bijvoorbeeld Zeiss, om ervoor te zorgen dat er voldoende optische kolommen zijn. Uiteindelijk kunnen zulke dingen een belangrijke gating factor zijn in onze capaciteitsuitbreidingen."

2025 en de jaren daarop brengen nog een reden voor groei mee. Vanaf dan moet de volgende generatie euv, high-NA, gereed zijn voor massaproductie. Met een grotere 'numerieke apertuur' van 0,55 moet die machine een hogere resolutie voor het printen van transistors bieden dan de huidige euv-machines, die een NA van 0,33 hebben. ASML werkt al jaren aan dat machinetype en leverde eind vorig jaar de eerste modules van zijn eerste high-NA-testmachine, de TwinScan EXE:5000, aan Intel. Dassen zei vorig jaar al dat de eerste high-NA-productiemachines in 2025 worden geleverd en dat dit machinetype vanaf 2026 duidelijk gaat bijdragen aan de omzet; die verwachting is ongewijzigd, bevestigt hij.

"We hebben inmiddels high-NA-bestellingen van al onze euv-klanten: TSMC, Intel, Samsung, SK hynix en Micron. Die hebben alle vijf ten minste één high-NA-systeem besteld." De topman wil echter niet zeggen hoeveel high-NA-bestellingen ASML inmiddels in zijn orderboek heeft staan. Klanten vinden die informatie te kritiek om naar buiten te brengen. Dassen zegt wel dat de high-NA-bestellingen inmiddels in de twee cijfers lopen. Vorig kwartaal ontving de Veldhovense chipmachinemaker ook 'meerdere' bestellingen voor dergelijke high-NA-machines, zegt de cfo.

Intel ontvangt de eerste testmachine voor high-NA-euv van ASML. Bron: Intel

Personeelsuitbreidingen en kennismigratie

Om zijn groei door te zetten, neemt ASML dan ook steeds meer personeel aan. Afgelopen jaar steeg het personeelsbestand van de chipmachinemaker van 39.000 naar ruim 42.000 medewerkers. In Nederland heeft het bedrijf bijna 23.000 werknemers, waarvan 40 procent niet-Nederlands is. Het bedrijf uitte daarom deze week opnieuw zijn zorgen over de politieke partijen die momenteel een kabinet proberen te formeren. Sommige van die partijen hebben sterke standpunten tegen arbeids- en kennismigratie.

ASML-ceo Peter Wennink sprak zijn zorgen uit tijdens een persconferentie in Veldhoven. "Weet wat je vraagt. Als je dit soort dingen voorstelt, moet je de consequenties daarvan ondergaan." De topman zegt dat ASML 'zal gaan waar het bedrijf kan groeien', waarmee hij suggereert dat ASML toekomstige uitbreidingen zal richten op het buitenland als het bedrijf binnen Nederland niet voldoende kennismigranten kan aannemen.

De ASML-campus in Veldhoven. Bron: ASML

Dat wil niet zeggen dat ASML van plan is om bestaande bedrijfsonderdelen naar het buitenland te verhuizen. "We zijn te gelukkig in Nederland en zitten hier te verankerd in ons ecosysteem om even de hele boel op te pakken en ergens anders naartoe te gaan", vertelt Dassen aan Tweakers. "Maar als het hele chipecosysteem wil groeien en ASML niet meedoet, heeft het ecosysteem een probleem. We moeten groeien; dat is geen keuze, maar een morele verantwoordelijkheid", zegt de cfo lachend.

"We willen die groei ontzettend graag hier in Nederland doormaken, maar dan moet dat wel kunnen. Als je het onmogelijk zou maken en je zou een grote muur om Nederland zetten, dan kunnen we onze groei hier niet realiseren en zullen we inderdaad naar andere plekken toe moeten om door te groeien. Dat is bepaald niet wat we willen; daarom doen we de oproep aan het kabinet en de politieke partijen. We begrijpen het migratiedebat en dat dat een ingewikkeld vraagstuk is, maar differentieer en scheer niet alle migratiegevallen over één kam. Maak een duidelijk onderscheid tussen kennismigratie die je als land demografisch en economisch nodig hebt, versus andere vormen van migratie. We gaan dus niet vertrekken uit Nederland; er moet héél wat gebeuren, zouden we die zure appel moeten doorbijten. Dat willen we écht niet."

Komst nieuwe ceo, vertrek Peter Wennink en Martin van den Brink

Dassen eindigt het interview met een vooruitblik; binnenkort gaat Peter Wennink, voormalige cfo en sinds 2013 ceo, met pensioen. Ook Martin van den Brink, die al sinds 1984 bij ASML werkt en als cto verantwoordelijk was voor technische ontwikkelingen en innovaties, stopt. De technische topman, die in het verleden tweemaal door Tweakers is geïnterviewd over de ontwikkeling van euv, wordt niet direct vervangen door een nieuwe cto.

Christophe Fouquet, de aanstaande
ceo van ASML

"Martin is ook een onvervangbaar iemand", vertelt Dassen. "Per definitie is het vertrek van iemand als Martin nogal een gebeurtenis voor ASML. Tegelijk heeft hij de afgelopen jaren met heel veel inzet een heel team om zich heen opgebouwd. Onze taxatie, en die van Martin, is dat die mensen er nu ook klaar voor zijn om die taken over te nemen. En daar heb ik alle vertrouwen in."

De rol van ceo wordt vanaf april ingevuld door Cristophe Fouquet, een Fransman die sinds 2008 bij ASML werkt, sindsdien verschillende managementfuncties bekleedde en onder meer executive vice president is van de euv-businessline. Fouquet heeft een master in natuurkunde en is volgens het management van ASML dan ook een core technologist.

"Ik denk dat het team, onder de leiding van Christophe, die inderdaad echt een techneut is en gepokt en gemazeld is in onze industrie, de uitdagingen van de toekomst kan oppakken. Het zijn grote schoenen om te vullen van Peter en Martin, dat is zonder twijfel, maar ik denk wel dat die twee mannen ervoor gezorgd hebben dat er een team klaarstaat om de taak op te pakken."

Adblock test (Why?)

ASML-cfo over jaarcijfers 2023, high-NA-euv en China - Tweakers
Read More