Een kabinet-Wilders is nog steeds ver weg. De onderhandelingen tussen PVV, NSC, VVD en BBB worden wel intensiever.
Om te werken aan het onderlinge vertrouwen hebben de vier partijen die met elkaar onderhandelen over een kabinet zich tijdelijk teruggetrokken op een landgoed in de bossen van Hilversum. Maar al op de eerste dag hield Pieter Omtzigt het kort.
Hij had nóg een belangrijke afspraak, maar dan met zijn fractie. Rond etenstijd vertrok Omtzigt van het landgoed om de maaltijd te gebruiken met zijn negentien fractiegenoten. Hij voelde noodzaak hen bij te praten. Het ging onder andere over de eerste, nog vertrouwelijke teksten die er in de formatie inmiddels samen met Geert Wilders zijn opgesteld over de rechtsstaat.
De gesprekken in de formatie worden intensiever. Toch blijft het een proces waarin partijen zéér voorzichtig om elkaar heen draaien. In de zeven weken sinds de verkiezingen is het enige echte wapenfeit dat PVV, VVD, NSC en BBB nog steeds met elkaar praten. Maar de slagen om de arm blijven.
Tussen de PVV en VVD en NSC is alles nog volledig voorwaardelijk
Geen enkele partij durft het aan om al voorzichtige signalen los te laten dat er misschien iets opbloeit. Er heerst een voor Haagse begrippen ongekend strakke radiostilte die er op duidt dat alle vier beducht zijn om ook maar iets van hun positie prijs te geven. Als er geen samenwerking met Wilders komt, staat er nog niets op de lei geschreven dat weer uitgewist moet worden. Tussen de PVV en met name VVD en NSC is alles nog volledig voorwaardelijk.
Wat de ‘basislijn’ wordt over de rechtsstaat is niet bekend. Wel is duidelijk dat er vooral is gesproken over een minimale bodem van afspraken over het respecteren van bijvoorbeeld de Grondwet. Omtzigt moet zich in de onderhandelingen zien te verzekeren van blijvende steun van zijn fractie, die kritisch is en hem eerder al een lange lijst met harde voorwaarden meegaf.
De NSC-fractie houdt nog twijfel omdat onduidelijk is wat een tekstdocument over de rechtsstaat in de praktijk betekent. Daarover is blijkbaar nog geen gezamenlijke grond gevonden met de PVV. Wilders trok deze week drie oude PVV-wetsvoorstellen in. Maar de fractie van Nieuw Sociaal Contract vindt dat als gebaar wel erg minimaal, meldde Nieuwsuur op basis van eigen bronnen.
De overheidsuitgaven zijn een politiek mijnenveld
De gesprekken worden ondertussen al inhoudelijk, maar ook daar is het proces nog pril. Ze gingen deze week over financiën en de overheidsuitgaven. De financieel specialisten schoven aan bij de onderhandelingen. Zo nam VVD-leider Dilan Yesilgöz haar financieel secondant Tweede Kamerlid Eelco Heinen mee.
Maar ook inhoudelijk is dit nog slechts een verkenning of er genoeg raakvlakken zijn. De overheidsuitgaven zijn een politiek mijnenveld. De VVD is de enige partij die het verkiezingsprogramma heeft laten doorrekenen, de PVV wil bijvoorbeeld geen geld meer uitgeven aan asielopvang.
Rechtse partijen wonnen veel stemmen bij de verkiezingen, maar de verdeeldheid op rechts speelt de formatiegesprekken parten. Een kabinet onder leiding van de rechtsradicale PVV met Wilders als premier is nog steeds ver weg. Alleen de BBB wil tot nu toe met Wilders in een kabinet stappen.
De eerste deadline is begin februari. Voor die tijd moeten tal van struikelblokken beoordeeld zijn, over onderwerpen waar de populistische PVV, de BBB die daar tegenaan hangt, de rechtse VVD en het centrumrechtse NSC onderling totaal verschillend over denken. Van de steun voor Oekraïne tot stikstof en klimaat, van hogere uitgaven aan de zorg tot het ondernemingsklimaat. In de Tweede Kamer stonden VVD en PVV onlangs bij een debat nog lijnrecht tegenover elkaar over het onderwerp ‘bezuinigen’.
Wilders gaat op X gesprekken aan met complotkoning Elon Musk
Geert Wilders geeft het signaal dat hij zijn rechts-populistische profiel graag behoudt. Wilders houdt zich enerzijds al vier weken rustig op sociale media. Tegelijkertijd zoekt hij het internationale podium met zijn verkiezingswinst. Hij profileert zich door op X voor een internationaal miljoenenpubliek gesprekken aan te gaan met Elon Musk, eigenaar van voorheen Twitter en aanhanger van complottheorieën. Daaruit blijkt geen mildere Wilders.
De PVV-leider spreekt over ‘de ondergang van onze eigen cultuur’ door toedoen van niet-westerse asielzoekers ‘en te veel zwakke politici die cultureel relativisme voorstaan’. Wilders stuurde ook nog een tekst rond met een ‘waarschuwing voor Biden’ dat in de VS de kiezers voor eenzelfde revolte zullen zorgen als waar hij, Wilders in Nederland voor heeft gezorgd.
Ondertussen neemt de druk op de partijen toe om hom of kuit te geven. Vanuit het land komen de eerste aanmaningen dat er dringend een nieuw kabinet moet komen. De provincies eisen helderheid omdat ze niet aan de slag kunnen met hun lokale stikstofaanpak. Er zijn politieke besluiten nodig over geld en aanpak.
Komende week gaan de gesprekken achter gesloten deuren verder, de vijfde week in. Dan verplaatst de formatie zich weer terug naar Den Haag. Persmededelingen zijn niet voorzien, liet verkenner Ronald Plasterk bij voorbaat weten.
Lees ook: De wetsvoorstellen van de PVV zeggen meer dan haar verkiezingsprogramma
De eigen wetsvoorstellen van de PVV zijn de meest uitgebreide teksten zijn die de PVV ooit heeft gepubliceerd. Sommige zijn ingetrokken maar welke ideeën spreken eruit? Trouw las alle wetsvoorstellen op hun boodschap en inhoud.
Lees ook: Wat is de invloed van het interieur tijdens de formatiegesprekken?
Er geldt radiostilte in de kabinetsformatie, onderhandelaars houden hun kaken stijf op elkaar. Maar hoe het er achter gesloten deuren uitziet, weten we wél. Hoe belangrijk is het interieur tijdens spannende gesprekken?
Verdeeldheid op rechts speelt formatiegesprekken parten - Trouw
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar