Het was de eerste keer sinds 1991 dat tanks door Russische steden reden. Destijds probeerden conservatieve communisten president Gorbatsjov af te zetten om zijn economische hervormingen te stoppen. Deze keer duurde de crisis 24 uur.
De aanleiding: Jevgeni Prigozjin, de leider van het Russische privéleger Wagner, voelde zich in de steek gelaten door met name opperbevelhebber Valeri Gerasimov en minister van Defensie Sergej Sjojgoe. De ruzie escaleerde toen het Kremlin besloot alle huurlingen per 1 juli onder het gezag van het Russische leger te plaatsen. Prigozjin, de man die duizenden strijders leverde voor de Russische oorlog in Oekraïne, onder andere gerekruteerd uit Russische gevangenissen, ontplofte. Wagner behaalde enige zwaarbevochten overwinningen, maar verloor onevenredig veel soldaten. Prigozjin gaf de schuld aan de militaire leiders.
Prigozjin maakte een video waarin hij de Russische legerleiding aanklaagde vanwege ‘leugens en corruptie’. Hij zei ook dat de oorlog in Oekraïne alleen maar goed is voor de rijke Russen en dat het volk ‘van begin af aan is bedrogen door de elite’. Prigozjin was bovendien woedend omdat zijn troepen zouden zijn beschoten door het Russische leger. De Wagnerbaas meldde furieus dat zijn huurlingen naar Moskou zouden optrekken om ‘gerechtigheid’ te eisen.
Het Kremlin trilde op zijn grondvesten. De tweede man van de Russische oorlog in Oekraïne, generaal Sergej Soerovikin, smeekte de Wagnermilities bijna om af te zien van dat plan. De Russische FSB-veiligheidsdienst viel een aantal Wagnerkantoren binnen en stelde Prigozjin in staat van beschuldiging, omdat hij ‘een gewapende opstand wilde beginnen’.
Op enkele honderden kilometers van Moskou
Wagnerstrijders arriveerden zaterdag vanuit Oekraïne met zwaar geschut in de stad Rostov in Zuid-Rusland. De gouverneur van de regio Rostov riep de 1 miljoen inwoners op thuis te blijven. De Wagnertroepen zelf werden opmerkelijk goed ontvangen door de inwoners. Ze kregen koffie en thee en er werd voor ze geklapt. Op internet verschenen beelden van Wagnerstrijders met wapens die het verkeer regelden en eten haalden in de lokale fastfoods.
Het Russische ministerie van Defensie riep Wagnerstrijders dringend op Prigozjin ‘niet langer te volgen’, omdat ze zouden zijn ‘bedrogen en meegesleurd in een crimineel avontuur’. Een aanvalsgroep van Wagner met tanks, auto’s, raketten en soldaten nam ondertussen de volgende stad, Voronez, in. Wagner was tot op 500 kilometer van Moskou genaderd.
De Russische president Vladimir Poetin sprak de natie op zaterdagochtend 10.00 uur toe op tv en zei dat de gewapende opstand onmiddellijk moest stoppen. Verraders zouden Rusland ‘een mes in de rug steken’. Europese landen, zoals Engeland, Frankrijk, Duitsland en Italië, werden ook nerveus en volgden de ontwikkelingen nauwgezet. Premier Mark Rutte sprak met ministers Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken), Kajsa Ollongren (Defensie) en Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) over wat er gebeurde in Rusland.
De Oekraïense president, Volodymyr Zelensky, verklaarde dat hoe langer Moskou zijn soldaten en huurlingen in Oekraïne hield, hoe meer problemen het thuis krijgt. Amerikanen maakten zich grote zorgen over de Russische kenwapens die mogelijk in verkeerde handen zouden kunnen vallen.
Russische helikopters beschoten om drie uur ’s middags Wagnereenheden op de weg naar de hoofdstad. Sergej Narysjkin, de baas van de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR, blufte dat Prigozjins plan om een burgeroorlog te ontketenen ‘was mislukt’. Russische soldaten richtten ondertussen verdedigingsposities in langs de toegangswegen rond Moskou. Buurland Belarus gaf een verklaring af waarin het zijn alliantie met Rusland bevestigde.
Niet meer volgens plan
Het Kremlin publiceerde een noodwet: dertig dagen cel voor wie zich niet hield aan de beperkingen van de tijdelijke noodtoestand die was uitgeroepen. Wagnerstrijders werd ondertussen amnestie aangeboden als ze hun wapens wegdeden, maar ze ‘moesten wel snel zijn’, aldus parlementariër, Doemalid, Pavel Krasjeninnikov.
Een opgewonden commentator van de staatstelevisie zei te vermoeden dat de Amerikanen en Britten achter deze staatsgreep zaten. Verder berichtten de Russische staatsmedia er zo min mogelijk over. Het hele verhaal is ook lastig uit te leggen aan de kijkers die al anderhalf jaar te horen krijgen dat de oorlog in Oekraïne ‘volgens plan verloopt’.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken gaf een paniekerige verklaring af waarin westerse landen worden gewaarschuwd de muiterij van de Wagnergroep niet te gebruiken ‘om hun Russofobe doelen te bereiken’.
Om half negen zaterdagavond was de muiterij opeens beklonken. Belarussische staatsmedia meldden totaal onverwacht dat president Loekasjenko een overeenkomst had gesloten met zijn oude vriend Prigozjin ‘om de situatie te de-escaleren’. Wagnereenheden stonden op minder dan 200 kilometer van Moskou. De Wagnerbaas verklaarde dat hij zijn troepen heeft teruggeroepen ‘om bloedvergieten te voorkomen’. Later verliet Prigozjin onder applaus Rostov in een zwarte suv, bestemming Belarus?
Zondagmorgen bleken Wagnereenheden zich te hebben ingekwartierd in kazernes in Voronez. Ze zouden formeel onder het Russische ministerie van Defensie vallen. Alle beperkingen voor transporten in de regio Rostov werden opgeheven. Het ‘antiterreurregime’ bleef gisteren van kracht in Moskou, ondanks de terugtocht van de Wagnergroep. Moskovieten hebben vandaag vrij. De burgemeester van Moskou had die vrije dag zaterdag al aangekondigd ‘om de risico’s tot een minimum te beperken’. Er gelden wel uitzonderingen. De stadsdiensten moeten bijvoorbeeld wel aan het werk.
Kremlin wankelt in verbijsterend weekend: gevolgen nog niet te overzien - Parool.nl
Read More
Tidak ada komentar:
Posting Komentar