2023 staat voor de deur. Dat betekent niet alleen champagne, vuurwerk en heftige katers de volgende dag. Het betekent ook dat crypto investeerders op moeten letten. Volgens de belastingdienst is 1 januari namelijk de peildatum van iemands vermogen, ook vancryptoinvesteerders. Voor beginners kan het doen van je belastingaangifte als crypto investeerders ietwat omslachtig en onduidelijk zijn. Daarom zal in dit artikel nog een keer kort en krachtig worden besproken waar je in ieder geval goed op moet letten.
Crypto belastingaangifte
Je crypto bezittingen moeten bij de belastingdienst, zoals elk ander onderdeel van je vermogen, worden aangegeven. De waarde van deze bezittingen kan, zoals elke crypto belegger het afgelopen jaar ongetwijfeld heeft gemerkt, enorm verschillen van dag tot dag. De belastingdienst kijkt echter enkel naar de waarde van je bezittingen op een bepaald moment. Dat moment is 00:00 op 1 januari.
Om over een paar maanden niet met de handen in het haar te zitten en het je toekomstige zelf niet te moeilijk te maken, is het daarom verstandig om de waarde van je portfolio op dat moment vast te leggen. Dit kan bijvoorbeeld al door simpelweg een screenshot van je wallets te maken. Op die manier hoef je straks niet terug te gaan zoeken wat ook alweer de waarde van al je crypto’s bij elkaar was op 1 januari, hetgeen een behoorlijke en vervelende klus kan zijn.
Voor meer gedetailleerde informatie over hoe het belastingstelsel van boxen en cryptocurrencies werkt kun je kijken op onzebitcoin belastingaangiftepagina.
Cryptocurrencies zijn onderdeel van je vermogen!
Er zijn ook nog steeds een heleboel crypto investeerders die denken dat het niet verplicht is om crypto’s mee te nemen in je belastingaangifte. Dat is het wel om de eenvoudige reden dat het onderdeel is van je vermogen. Vergeet jebitcoin(BTC) dus niet aan te geven. Het nalaten dit te doen kan in de toekomst voor narigheid zoals boetes leiden.
Deblockchaingeeft voor sommigen die onder de radar willen blijven bij de belastingdienst een bepaald gevoel van veiligheid en anonimiteit. Waar het een paar jaar geleden wellicht nog mogelijk was om je crypto bezittingen verborgen te houden, is dat vandaag de dag absoluut niet meer het geval. De belastingdienst beschikt over middelen om elke transactie op de blockchain op te sporen. Neem dus geen risico.
Torenhoge inflatie, opeens weer hogere rentes en een ongekend laag vertrouwen in de economie. 2022 was een heel bijzonder economisch jaar. Dat kwam vooral door twee grote schokken: de naweeën van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. De opzienbarendste ontwikkelingen in vijf grafieken.
Het consumentenvertrouwen was dit jaar lager dan ooit. Nederlanders waren sinds de start van de metingen in 1986 nooit zo negatief over de economie als nu.
Ook de koopbereidheid zakte naar een historisch laag niveau. Vooral sinds de oorlog in Oekraïne raakten consumenten in mineur. Ze merkten de gevolgen via energieprijzen en inflatie bij bijvoorbeeld boodschappen in de portemonnee.
En dat terwijl de lockdowns begin dit jaar voorbij waren en uit eten of op vakantie gaan opeens weer kon. "Consumenten hebben daar ook zeker van geprofiteerd", zegt ING-econoom Bert Colijn. In de afgelopen twee jaar gaven mensen hun geld uit aan spulletjes in huis of een nieuw tuinhuis en nu weer wat meer naar diensten buitenshuis."
Energieprijzen schieten omhoog door oorlog
De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende stappen van overheden en energiebedrijven zorgden voor een ongekende stijging van gas- en elektriciteitsprijzen. Hoewel een groot deel van de consumenten nog vaste maandbedragen heeft afgesproken, gingen bij miljoenen huishoudens termijnbedragen over de kop, vaak tot boven de 500 euro per maand.
"De tijd van hele dure energie van de jaren zeventig en tachtig keert weer terug, dus zie je ook dat grafieken over energieprijzen en inflatie daar weer terugkeren", zegt Colijn.
Afnemende beschikbaarheid van energie en voedingsmiddelen uit Rusland en Oekraïne deden bijvoorbeeld ook de prijzen van zonnebloemolie, graanproducten en andere producten hard oplopen, met de hoogste inflatie sinds de jaren zeventig tot gevolg. Dit 47 jaar oude record werd dit jaar net niet gebroken. Toen gingen lonen overigens ook heel hard omhoog.
Er zijn opeens minder werklozen dan openstaande vacatures
Flinke loonstijgingen zitten er nu ook in, al is het in mindere mate dan in de jaren zeventig. Maar de arbeidsmarkt is historisch krap, omdat de werkloosheid heel laag is (slechts 3,6 procent in november) en er meer mensen dan ooit aan het werk zijn. De krapte-indicator toont het aantal vacatures per honderd werklozen. Er zijn sinds eind 2021 zelfs meer vacatures dan werklozen.
Rente was begin van het jaar nog negatief, maar stijgt nu snel
Ook bijzonder is de snelle rentestijging, na ruim elf jaar waarbij rentes op de financiële markten bijna nul waren en ook de hypotheek- en spaarrente tot bijzonder lage niveaus zakten. De depositorente van de Europese Centrale Bank was begin 2022 nog negatief, maar is inmiddels al vier keer verhoogd tot 2,0 procent, het hoogste niveau sinds 2008.
Hypotheekrentes stijgen mee, 4 procent is opeens weer normaal. En op je spaarrekening kun je ook alweer 1 procent krijgen, terwijl spaarrentes tot voor de zomer vaak nog nul of zelfs negatief waren. Tegelijk daalden aandelenkoersen hard door die hogere rentes.
Meer renteverhogingen worden nog verwacht van de ECB, omdat de centrale bank daarmee kan proberen de inflatie af te remmen. Colijn: "De rente is in historisch perspectief nog relatief laag, maar er komt nog wel wat bij. En gaandeweg gaan consumenten hier meer van merken in hypotheek- en spaarproducten."
In 2022 toonde de economie ook veerkracht
Is 2022 dan een jaar van een echte ommekeer? Van lage naar hoge rentes en van lage inflatie naar hoge prijsstijgingen? Colijn aarzelt: "Nou, dat zeggen we misschien wel iets te snel. Het blijkt juist dat we grotendeels terugkeren naar hoe het voor corona was. Terwijl gedacht werd dat de pandemie blijvend grote effecten zou kunnen hebben op ons gedrag. We werken hooguit iets meer thuis."
"Wel zie ik een versnelling, vooral bij de transitie naar minder verbruik van fossiele brandstoffen. Daar waren we al mee bezig, maar nu is iedereen doordrongen van de ernst."
Heel negatief wil Colijn niet zijn over het "enorm bijzondere jaar" voor de Nederlandse economie. "Je bent geneigd om met de dure energie en oorlog in gedachten somber terug te kijken. Maar het is toch fantastisch hoe de maatschappij zich hersteld heeft na twee jaar pandemie met lockdowns? De maatschappij heeft heel veerkrachtig op de pandemie gereageerd."
De bouw van het nieuwe gemeentehuis in Haarlemmermeer wordt een stuk duurder dan verwacht. Het gemeentebestuur heeft de raad om 14 miljoen euro extra gevraagd, waarmee de totale kosten oplopen tot 71,7 miljoen euro. Het wordt daarmee een van de duurste stadshuizen van Nederland.
Belangrijkste oorzaken van de kostenstijging zijn de toegenomen kosten van bouwmaterialen en de toevoeging van een daktuin. Ook is geld nodig om te onderzoeken of een terras bij de koffiebar mogelijk is: "Zo'n terras draagt bij aan de levendigheid op het plein", zegt wethouder Charlotte van der Meij.
Mogelijk nog meer kosten
Het gemeentebestuur ging er in 2020 nog vanuit dat het stadshuis 57,5 miljoen euro zou gaan kosten. "En dan nog is het bedrag van vandaag niet het bedrag van morgen", zei Van der Meij. Volgens NH Nieuws zinspeelt ze daarmee op een verdere stijging van de uitgaven.
Komende zomer is er waarschijnlijk nog een extra bedrag nodig voor de sloop van de kelders onder het oude stadhuis. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat er bij de sloop nog een grote hoeveelheid asbest gevonden wordt.
Het nieuwe raadhuis in Haarlemmermeer is niet de enige met een stevig prijskaartje. Voor het stadhuis van Amersfoort werd 118 miljoen uitgetrokken. De verbouwing van het hypermoderne stadhuis van Tilburg kostte 75 miljoen euro. Voor de bijbehorende stadswinkel werd nog eens bijna 50 miljoen begroot.
Dat heeft hr-dienstverlener ADP berekend, een van de grootste salarisverwerkers van Nederland die voor ruim een miljoen mensen de loonstrook opmaakt. Zij hielden niet alleen rekening met de fiscale maatregelen, maar rekenden ook alle nieuwe pensioenpremies door.
Dat blijkt uit berekeningen van ADP. Dat is een bedrijf dat de salarisverwerking doet voor andere bedrijven en daarom de loonstrookjes van zo'n 1,2 miljoen Nederlanders per maand verwerkt. Omgerekend houden werknemers met een modaal loon volgend jaar 3,7 procent meer over, zie onderstaande tabel.
Bij bovenstaande cijfers horen wel twee belangrijke kanttekeningen. De inflatie blijft hoog, het extra geld lost 'niet meteen alle financiële zorgen op', waarschuwt Dik van Leeuwerden van het ADP. Aan de andere kant kan het nog wel zo zijn dat je meer loon krijgt vanwege afspraken uit jouw cao.
Belastingmaatregelen
Dat er vanaf 1 januari netto meer binnenkomt, is vooral te danken aan de hogere arbeidskorting. Dat is een bedrag dat wordt afgetrokken van wat je aan inkomstenbelasting moet betalen. Verder gaat het belastingtarief wat omlaag. De hoogte van het salaris waar dit tarief voor geldt, gaat juist omhoog. Daardoor profiteren er meer mensen van.
Daarnaast gaat het minimumloon fors omhoog, met meer dan 10 procent. En dat heeft niet alleen gevolgen voor mensen die in 2022 minimumloon verdienden, maar ook voor hen die daar vlak boven zaten.
In 2024 zal het minimumloon nog eens stijgen, want dan gaat de overheid niet meer uit van een minimummaandloon, maar van een minimumuurloon. Zodra dat ingevoerd wordt gaat de overheid uit van een 36-urige werkweek, terwijl het minimummaandloon nu nog van een 40-urige werkweek uitgaat.
AOW en uitkeringen gekoppeld
De verhoging van het minimumloon is niet alleen voor werkenden goed nieuws. Veel uitkeringen, zoals bijvoorbeeld de AOW, zijn gekoppeld aan het minimumloon en gaan dus ook omhoog.
Verder zijn er nog meer voordelen die werknemers kunnen tegenkomen, aldus ADP. Zo kunnen werkgevers een hogere onbelaste reiskostenvergoeding geven en ook meer thuiswerkvergoeding. De reiskostenvergoeding gaat van 0,19 naar 0,21 cent per kilometer, de thuiswerkvergoeding van 2 euro naar 2,15 euro per dag. Daarbij geldt wel dat het aan werkgevers is om te bepalen of ze die wijzigingen doorvoeren.
Mensen vinden dat meningen extremer en vaak harder worden geuit, vooral in de (sociale) media en in het politieke debat. Dat staat in het nieuwste Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Meer overeenstemming
Toch zien onderzoekers geen eenduidige toename van harde meningsverschillen, aldus het SCP. Sterker nog, op veel onderwerpen is meer overeenstemming dan mensen denken en onderlinge verschillen in opvattingen groeien volgens onderzoek niet. Ook staat in dit onderzoek dat twee derde van de Nederlanders vindt dat anderen te vertrouwen zijn.
In de persoonlijke sfeer ervaren mensen minder polarisatie, al maakt het wel uit om wie en waarover het gaat. Corona vormt een uitzondering, omdat het een onderwerp is dat iedereen raakt, aldus het SCP. "Discussies over vaccineren hebben de verhoudingen in veel familie- en vriendenkringen op scherp gezet", staat in het onderzoek.
Afwijkende meningen
Over het algemeen vinden de bevraagde Nederlanders dat vooral kleine groepen met een harde toon veel aandacht vragen en krijgen in het publieke debat.
De ondervraagden ergeren zich vooral aan mensen met afwijkende meningen, zoals die van aanhangers van complottheorieën, tegenstanders van de coronamaatregelen, antivaxers, radicaalrechtse politici of groeperingen die zich antidemocratisch of racistisch uiten. Anderen ergeren zich juist aan groepen die zich uitspreken over het klimaat, lhbtiq-rechten of racisme.
Voor dit onderzoek zijn onder meer twee enquêtes afgenomen. Een tussen maart en juni onder 1900 respondenten, en een in juni onder ruim 1300 respondenten.
Wat verandert er in het nieuwe jaar in wet- en regelgeving, uitkeringen en toeslagen? Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen per 1 januari 2023.
Het prijsplafond voor gas en elektriciteit gaat in. Een kuub gas kost onder het plafond 1,45 euro en een kilowattuur stroom 0,40 euro. Tot een verbruik van 1200 kuub gas of 2900 kWh geldt het prijsplafond, daarboven betaalt men de marktprijs. De regeling geldt tot 31 december 2023. Voor de maanden november en december kregen consumenten dit jaar een tegemoetkoming van 190 euro.
Het minimumloon gaat in een keer omhoog, met 10,15 procent. Het nieuwe minimumloon komt daarmee uit op 1934,40 euro per maand. Uitkeringen die hieraan gekoppeld zijn, zoals de AOW of de WW, stijgen ook.
Ook het kindgebonden budget stijgt, met 356 euro per jaar voor het eerste en tweede kind. Vanaf het derde kind gaat het budget omhoog met 468 euro per jaar.
De leeftijd voor de kostendelersnorm gaat omhoog van 21 naar 27 jaar. Tot die leeftijd heeft het inwonen van jongeren geen invloed op de bijstandsuitkering van hun ouders.
Snorfietsers moeten een helm op. Het gaat om een goedgekeurde bromfietshelm of een speedpedelec-helm. Wie zich niet aan de regel houdt, riskeert een boete van 100 euro.
De maximum tarieven die gemeenten mogen vragen voor een identiteitsbewijs of paspoort gaan omlaag. Een id-kaart gaat maximaal 37,99 euro kosten (nu: 68,53 euro) en een paspoort maximaal 58,89 euro (nu: 75,80).
De roetfiltertest wordt onderdeel van de jaarlijkse APK (Algemene Periodieke Keuring). Alle dieselvoertuigen die een roetfilter moeten hebben, moeten deze test doorstaan. In totaal gaat het om 1,2 miljoen voertuigen.
Het wordt verboden voor politieke partijen om giften vanuit het buitenland te ontvangen, tenzij de donateur een Nederlandse kiesgerechtigde is. Ook mogen donateurs niet meer dan 100.000 euro in totaal per jaar doneren aan een politieke partij. Verder moeten partijen inzicht geven in de achtergrond van rechtspersonen die doneren.
Beide ouders krijgen automatisch ouderlijk gezag wanneer zij een kind erkennen. Zij hoeven niet langer samen naar de rechtbank om een verzoek daartoe in te dienen. Als de ouders hierop een uitzondering willen, kunnen ze dit aangeven tijdens de erkenning van het kind.
Misleidende ‘van-voor’-prijzen zijn vanaf 1 januari niet meer toegestaan. Eerder konden winkels nog hun prijzen verhogen, om een verlaging daarna als korting te bestempelen. Volgens de nieuwe regels geldt dat de prijs waar de korting af gaat, de laagste prijs is in de afgelopen dertig dagen.
De maandelijkse huurtoeslag wordt verhoogd. Het gaat voor bijna iedereen die huurtoeslag krijgt om 16,94 euro per maand.
De huren van woningen in de vrije sector mogen in 2023 met maximaal 4,1 procent stijgen. Vanaf januari is de toegestane jaarlijkse huurverhoging in de vrije sector gekoppeld aan de CAO-ontwikkeling, als die lager is dan de inflatie.
Het isoleren van een woning wordt aantrekkelijker. In 2023 kan ook subsidie worden aangevraagd bij één maatregel. Zo’n 15 procent van de isolatiekosten daarvan wordt vergoed. Het subsidiepercentage loopt op als er meer isolatiemaatregelen worden genomen.
Huishoudens met een laag inkomen hebben ook in 2023 recht op een energietoeslag van 1300 euro.
Vacatures
Lid Raad van Toezicht | profiel Maatschappelijke Oriëntatie
Talent Performance namens de Hanzehogeschool Groningen
Minimumloon gaat omhoog en snorfietsers moeten helm op. Een overzicht van 14 wetten, regels, uitkeringen en toeslagen die veranderen in 2023 - Leeuwarder Courant Read More
PostNL moet een boete van 2 miljoen euro toch betalen, heeft de rechtbank in Rotterdam bepaald. Het bedrijf had in 2019 niet genoeg post op tijd bezorgd, maar beweerde dat dit een gevolg van de overname van branchegenoot Sandd in dat jaar was.
De rechter vindt dat die overname een "commerciële keuze" van PostNL was en dat het bedrijf "zichzelf in de situatie heeft gebracht".
PostNL kreeg de boete begin dit jaar opgelegd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Die waakhond stelde dat PostNL niet voldoende voorbereid was op mogelijke problemen bij Sandd en dat de postbezorging al langer onder druk stond.
Uiteindelijk bezorgde PostNL in het jaar van de overname 94,34 procent van de brievenbuspost op de eerstvolgende bezorgdag. Volgens de regels moet dat 95 procent zijn.
Het vonnis van de rechtbank kan nog aangevochten worden bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Het postbedrijf wil de uitspraak eerst nog bestuderen voor het bepaalt of zo'n beroep er komt.
2023 staat voor de deur. Naast nieuwe belastingregels wordt een APK krijgen voor sommige auto’s lastiger. Hoe dat zit, leggen we in dit artikel uit.
APK staat voor algemene periodieke keuring en gaat in op de verkeersveiligheid van je auto en de milieueisen. Dit laatste aspect wordt strenger.
APK voor dieselauto’s in 2023 strenger
Althans, voor auto’s die rijden op diesel. Op dit moment wordt er tijdens de APK gekeken of er een roetfilter aanwezig is in een dieselauto. Heeft je zelfontbrander er een, dan kan-ie op dit punt niet worden afgekeurd.
Per 1 januari 2023 verandert dit. Tijdens de APK wordt een auto die op diesel rijdt grondiger gecheckt. Er wordt met een zogenoemde ‘deeltjesteller’ gemeten of een dieselauto niet een kapot roetfilter heeft. Volgens de staatssecretaris van infrastructuur en waterstaat, Vivianne Heijnen, zorgt zo’n filter er namelijk voor dat vrijwel alle dieseldeeltjes opgevangen worden.
Hoewel een strengere APK-procedure met name een nadeel lijkt voor de eigenaren van dieselauto’s die gekeurd moeten worden, is het voor nog een groep nadelig: de keurmeesters. Zij moeten namelijk een tester aanschaffen die een paar duizend euro kost.
De deeltjesteller voor diesels
Keuringsbedrijven mogen zelf kiezen of ze een deeltjesteller bestellen. Echter, als ze het apparaat niet bestellen, mogen ze geen diesels meer keuren.
(Afbeelding: Unsplash)
“In totaal zijn er ca. 9769 APK-bedrijven met een erkenning op dieselauto’s te keuren. Op basis van een door de RAI-vereniging uitgevoerde enquête is gebleken dat 7318 APK-bedrijven een deeltjesteller hebben besteld en dat naar verwachting 4292 deeltjestellers op tijd zijn uitgeleverd. Volgens opgave van de RDW waren op 10 juni 2022 nog maar 2238 deeltjestellers geregistreerd in het systeem voor registratie van APK-meetmiddelen”, zo schreef staatssecretaris Heijnen afgelopen jaar in een brieft. De nieuwe methode zou eigenlijk 1 juli 2022 worden ingevoerd, maar is om de genoemde reden een half jaar vertraagd.
Het is maart 2020 als Tjitske Jaarsma* via haar man besmet raakt met het coronavirus. Ze ontwikkelt een hoestje dat uitmondt in hevige benauwdheid. Thuis ligt ze naar adem te happen en ze moet uiteindelijk drie keer naar het ziekenhuis. Ook haar dochter raakt besmet. Ruim twee jaar later kampen de twee nog altijd met een scala aan klachten: vermoeidheid, kortademigheid, een gebrekkige conditie. "Je hoeft maar iets te doen en je bent weer moe".
Jaarsma en haar dochter zijn inmiddels gediagnosticeerd met long covid, ofwel langdurige klachten na een coronabesmetting. Over long covid, ook wel post-covid-syndroom, is nog weinig bekend. Deskundigen spreken van een waaier aan klachten die van persoon tot persoon kunnen verschillen. Wie waarom long covid oploopt is niet goed bekend. Evenmin weten we hoeveel mensen in Nederland rondlopen met restklachten.
Longarts Merel Hellemons (Erasmus MC) schat dat het om mogelijk honderdduizenden mensen gaat. Zij spreekt van "giga-grote getallen". Exacte cijfers zijn er niet; de Rijksoverheid houdt dit niet bij.
Haar schatting baseert Hellemons op gegevens uit het Verenigd Koninkrijk, waar het nationale statistiekbureau maandelijks cijfers over long covid vrijgeeft. In december ging het bureau uit van 2,2 miljoen mensen die met longcovid-symptomen kampen. Dat komt neer op 3,4 procent van de bevolking. Omgerekend naar de Nederlandse bevolking zou dat neerkomen op 600.000 mensen, een aantal dat deze maand ook is genoemd bij een briefing van Tweede Kamerleden.
Hellemons ziet in haar werk veel patiënten met het post-covid-syndroom. "Long covid kan een veelvoud aan klachten geven, maar er is een aantal symptomen die we het vaakst horen: vermoeidheid en concentratieproblemen. Maar ook kortademigheid en kort gezegd alles wat met de hersenen te maken heeft (prikkelverwerking en hoofdpijn) komt voor."
Waterkoker te zwaar
"De eerste maanden kon ik de waterkoker niet eens optillen, dat was te zwaar", vertelt Jaarsma. Nu heeft ze goede en slechte dagen, wat het moeilijk maakt om een normaal leven te leiden. "Tot maart 2020 waren we een actief gezin. Nu moeten we overal over nadenken. Kan ik bijvoorbeeld naar een verjaardag of niet? Als ik ga, kan ik maar een uurtje blijven." De supermarkt haalt ze net, huishoudelijk werk is te zwaar. "De badkamer ziet er niet uit en de ramen zijn al zo lang niet gezeemd."
Met haar dochter zit Jaarsma veel thuis. In haar omgeving weet niet iedereen van hun situatie. "Als ik buiten op straat ben, zie je niets aan me. Wat mensen niet weten, is dat je daarna uitgeteld op de bank ligt."
"Je leeft in een parallelle wereld, alsof je gescheiden bent van de mensen die geen long covid hebben", zegt Vivienne Matthies-Boon. Zij raakte eind januari besmet met het virus, werd twee keer opgenomen en knapte daarna op. Maar in september kreeg ze een terugval. "In de zomer kon ik 20 minuten achter elkaar buiten lopen, dat was dan maximaal. Maar ik kon dan ten minste iets doen. Sinds september ben ik aan bed gekluisterd."
Ze vervolgt: "Ik word 's ochtends wakker, probeer me te douchen en moet daarna alweer rusten." Matthies-Boon is academicus, maar komt nauwelijks meer op haar werkplek, de Radboud Universiteit. Per week werkt ze wat uren thuis, vaak vanuit bed. "Lichamelijk kan ik niet meer aan. Terwijl ik juist heel graag wil werken. Ik heb m'n droombaan en heb daar jaren naartoe gewerkt."
Weinig bekend
Het frustreert Jaarsma en Matthies-Boon dat er weinig bekend is over long covid en dat er in Nederland slechts mondjesmaat onderzoek wordt gedaan. Om te beginnen is onduidelijk waarom zij het hebben opgelopen, terwijl anderen ongeschonden uit een infectie komen. De wetenschap heeft daar (nog) geen antwoord op.
"Er is een aantal risicofactoren, zoals vrouw zijn, obesitas, bepaalde chronische ziektes, en de ernst van de acute infectie", zegt hoogleraar psychosomatiek Judith van Rosmalen. "Maar studies spreken elkaar nog tegen en dit is natuurlijk alsnog heel algemeen." Ook roken en het leiden van een druk leven lijken risicofactoren te zijn.
Van Rosmalen (UMC Groningen) leidde eerder dit jaar een groot onderzoek naar long covid. Daaruit kwam naar voren dat een op de acht patiënten drie tot vijf maanden na de besmetting nog klachten had.
Longarts Hellemons ziet deze patiënten terug op haar werk. Opvallend genoeg is hun longfunctie vrijwel altijd normaal. "Er lijkt niet iets mis met de longen zelf."
Bij reguliere onderzoeken wordt vaak niets afwijkends gevonden. Maar daarmee is de kous niet af, zegt Hellemons. "Het stigma waar veel patiënten mee kampen is dat het tussen hun oren zit".
Bij meer specifieke tests komen wel afwijkingen boven. "Uit onderzoeken weten we dat bijvoorbeeld het immuunsysteem in overdrive is. Verder vinden we afwijkingen van de bacteriënflora in de darm en een verhoogde stollingsneiging. En bij een deel van de patiënten valt op dat hun hartslag met 40 slagen omhoog schiet als ze gaan staan, een teken van verstoring van complexe regelprocessen in het lichaam." Ze vervolgt: "Er wordt van alles gevonden wat niet normaal is, maar de gezamenlijke noemer, dat is moeilijk te zeggen."
Ik spreek jongeren van 28 jaar die weer thuis zijn gaan wonen omdat ze verzorgd moeten worden.
Hellemons vraagt om meer Nederlands onderzoek naar long covid. Ook moet er volgens haar meer begrip komen voor wat zij "de stille pandemie" noemt. "Ik spreek jongeren van 28 jaar die weer thuis zijn gaan wonen omdat ze verzorgd moeten worden. Deze mensen zijn zo ziek en worden daarnaast onbegrepen."
Vergeten groep
De longarts spreekt van een "vergeten groep" waar te weinig aandacht voor is, nu de samenleving weer open is. Matthies-Boon herkent dat: "Als je hoort dat anderen naar de kroeg zijn geweest of op vakantie gaan, dan denk je echt: 'wanneer kan ik ooit weer wat'. Het maakt je wanhopig, ik weet bijvoorbeeld niet of ik een kerstdiner aan tafel kan volhouden."
Jaarsma hoopt dat haar dochter opknapt, zij moet school nu grotendeels missen. "Haar leven staat op pauze."
Matthies-Boon hoopt vooral op een beter jaar. "Ik heb vorige week tien minuten buiten geprobeerd te fietsen, ik stortte daarna in. Je voelt je geen mens meer. Mens zijn betekent buiten kunnen zijn, iets met anderen kunnen doen. Maar dat lukt nu niet."
* De naam Tjitske Jaarsma is om privacyredenen gefingeerd.
MORES, het meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag in de culturele en creatieve sector, heeft dit jaar tot nu toe in totaal 389 meldingen ontvangen over misstanden in de gehele culturele sector. Dat heeft bestuurslid Amber de Vente maandag laten weten. Het aantal geregistreerde meldingen in 2021 was in totaal iets meer dan 50.
Het aantal meldingen steeg flink na de aankondiging van het grote NPO-onderzoek naar de angstcultuur in de mediawereld. De meldingen gaan onder andere over televisie- en radioprogramma's, maar ook over andere onderdelen van de culturele sector zoals de theater- en filmwereld. De vertrouwenspersonen van MORES delen de meldingen overigens niet automatisch met de NPO of commerciële zenders, zegt De Vente.
"Melders komen direct terecht bij het meldpunt en worden dan teruggebeld door een vertrouwenspersoon", legt ze uit. "Deze vertellen de melders wat de mogelijke scenario's zijn. Maar de melders bepalen uiteindelijk wat er met hun melding gebeurt. Wij als bestuur staan hier volledig buiten en zijn nooit op de hoogte van gegevens van melders."
De NPO heeft een groot onderzoek naar het wangedrag achter de schermen van De Wereld Draait Door (DWDD) aangekondigd. MORES heeft in dit onderzoek een adviserende rol. RTL laat weten recent geen meldingen te hebben ontvangen over wangedrag. Talpa wilde niet laten weten of er concrete acties zijn ondernomen na alle onthullingen over DWDD.
Nederlandse onderwijsinstellingen kunnen nog steeds gebruik blijven maken van Microsoft 365, ondanks een Duitse uitspraak dat de tool in strijd zou zijn met de AVG. Volgens onderwijskoepel SURF is de tool al een tijd geleden aangepast om aan de wet te voldoen.
Ministers Robbert Dijkgraaf en Dennis Wiersma van Onderwijs geven in een brief aan de Tweede Kamer antwoorden op vragen van een onderzoekscommissie. Die werden gesteld naar aanleiding van een uitspraak van de Duitse Datenschutzkonferenz over het gebruik van Microsoft 365 in scholen. De organisatie concludeerde dat de tool in strijd was met de AVG. Microsoft 365 zou teveel diagnostische en andere persoonlijke data van scholieren verzamelen, waar geen opt-out voor bestond.
De ministers van en voor Onderwijs concluderen nu dat de uitspraak geen gevolgen heeft voor Nederland. De ministers hebben onderzoek laten doen door SURF, de koepel van het Nederlands onderwijs. "Zij concluderen dat er geen reden is om te twijfelen aan de rechtmatigheid van het gebruik van Microsoft 365 in het Nederlandse onderwijs", schrijven Dijkgraaf en Wiersma. Dat komt omdat er eerder al uitgebreid onderzoek is gedaan naar het gebruik van Google en later ook Microsoft bij de Nederlandse Rijksoverheid en in het onderwijs. Uit dat onderzoek kwamen verschillende aanbevelingen rollen, die door de techbedrijven inmiddels zijn aangepakt. Dat geldt in ieder geval voor de tools die op de Nederlandse markt worden gebruikt.
"Met deze afspraken worden de bevindingen van de DSK in Nederland voldoende ondervangen", schrijven de ministers. Daarmee zijn de Duitse privacyrisico's in Nederland niet meer aanwezig.
Het bijhouden van uw energieverbruik wordt in 2023 belangrijker dan ooit. Vallen uw gas- en elektriciteitsverbruik binnen of buiten het prijsplafond? Het kan een wereld van verschil op uw eindafrekening betekenen. Als u een slimme meter heeft, blijft uw energieleverancier automatisch op de hoogte van het verbruik. Maar hoe zit dit als dit juist niet het geval is?
Prijsplafond per 1 januari 2023
In een eerder artikel gaan we al uitgebreid in op het prijsplafond voor energieverbruik, dat per 1 januari 2023 ingaat. Als u stadsverwarming heeft, geldt dit simpelweg voor uw warmteverbruik tussen 1 januari en 31 december 2023. Maar voor gas- en elektriciteitsverbruik gelden in feite 2 prijsplafonds per jaar, voordat én nadat u de jaarrekening binnenkrijgt. Wij leggen uit wat dit betekent voor uw maximumverbruik en welke richtlijnen per dag en per maand er zijn.
Hoe werkt het prijsplafond als u geen slimme meter heeft?
Veel huishoudens kunnen hun verbruik op elk gewenst moment inzien via hun slimme meter en de bijbehorende apps. Maar dat gaat natuurlijk niet als u nog een oude meter in uw meterkast heeft. Of als u de communicatiefunctie van uw slimme meter uit heeft geschakeld. Of als u de energieleverancier geen toestemming heeft gegeven om de meterstanden op afstand in te zien.
Dan is het verstandig om de meterstanden uiterlijk 1 januari 2023 te controleren en door te geven. Dat kan via de website, klantenservice, e-mail of de app, afhankelijk van de mogelijkheden bij uw energiemaatschappij. Stel dat bij de jaarafrekening blijkt dat uw energieleverancier een te hoog bedrag voor uw verbruik rekent? Dan kunt u dat met de foto van 1 januari bewijzen. En wat als u de meterstanden niet of te laat doorgeeft? Dan maakt uw energieleverancier een schatting van uw jaarverbruik. Deze schatting is gebaseerd op uw verbruik in voorgaande jaren.
De energiemaatschappijen informeren u over wat het prijsplafond voor u betekent, is de bedoeling. Energiedirect stuurt bijvoorbeeld een rekenhulp, waarmee u kunt uitrekenen hoeveel u dankzij het prijsplafond bespaart. Vattenfall en Eneco nemen het prijsplafond mee in hun advies voor uw ideale termijnbedragen in 2023.
En dan is het aan u om uw energieverbruik binnen de perken te houden, of u nu wel of geen slimme meter heeft. Voor elke kubieke meter gas betaalt u 1,45 euro, tot aan het plafondverbruik dat in uw situatie geldt. Bij elektriciteit ligt het plafondbedrag op 0,40 euro per kilowattuur. Als uw verbruik boven het prijsplafond komt, bent u sowieso duurder uit. “De overheid betaalt ongeveer de helft van het energietarief”, vat expert Ben Woldring van de website gaslicht.com samen, in gesprek met MAX Meldpunt. “Die 50 procent korting moeten we dus wel zien in het licht van prijzen die 2 keer zo hoog zijn als die we gewend waren te betalen.”
Want de energietarieven van de 5 grootste aanbieders – Eneco, Vattenfall, Budget Energie, GreenChoice en Essent – zijn de hoogte in geschoten. Dit komt mede doordat de energiebelasting omhoog gaat. De btw op energie bedraagt sinds 1 juli 2022 tijdelijk 9 procent, maar gaat in 2023 weer naar 21 procent. In dit artikel leggen we uit welke factoren nog meer bepalend zijn voor uw energierekening.
:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.autovisie.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2022%2F12%2Fpexels-malte-luk-2244746.jpg)
:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.autovisie.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2022%2F12%2Fmatt-boitor-I74mkR_3OP0-unsplash.jpg)
:strip_exif()/i/2004677808.jpeg?f=meta)
Reageer op artikel:
Dit is waarom de APK in 2023 voor sommige auto’s lastiger wordt