Voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) Ad Melkert is behoorlijk chagrijnig dat hij afgelopen nacht niet tot een akkoord is gekomen met de zorgvakbonden. Ik denk dat het er toch om ging het onderste uit de kan halen, maar ook de bodem uit de kan opschrapen. Op gegeven moment hebben we ook gezegd: het gaat gewoon niet verder”, zegt Melkert bij Sven op 1 op NPO Radio 1.
De vakbonden reageerden dat er eerder een bod lag van 15 procent op tafel lag, maar dat het later werd ingetrokken. Nu wachten de bonden op een eindbod. Melkert is verbaasd. “Het eindbod dat er ligt is 13 procent en dat hebben we besproken met bonden. Verhalen over 15 procent zijn fabeltjes, want daar is nooit over gesproken. De bonden spelen spelletjes want 15 procent heeft nooit op tafel gelegen.”
13 procent eindbod
Voor Melkert is 13 procent genoeg. “Er moet nu echt even aan de kant van de bonden doorgedacht worden over de toekomst van de ziekenhuizen en werkgelegenheid. We moeten 400 miljoen extra moeten ophoesten en het kabinet kijkt de andere kant op. De verzekeraars doen net of hun neus bloedt. Wij zitten met de gebakken peren en zijn toch gemeend om over onze eigen schaduw heen te springen en met een bod te komen.”
De vakbonden sluiten nieuwe acties niet uit als er geen akkoord komt. Tot ergernis van Melkert. “We lopen risico dat patiënten de dupe worden, ik verdenk de bonden daar niet van, maar het kan een effect zijn als je actie gaat voeren.”Vakbond CNV gaf direct aan dat de achterban waarschijnlijk niet akkoord gaat met een eindbod van 13 procent.
Ernst Kuipers
Melkert hoopt dat zorgminister Ernst Kuipers met extra geld komt. “De minister zou meer uit zijn portemonnee moeten toveren. Zorg voor de burgers staat onder druk. Iedereen kan zien dat er inhaalzorg is, mensen met covid en griep en werknemers die onder druk staan om zorg te leveren. En dan heb je een kabinet dat dit laat gaan.”
L1 kleurt met de vastelaovend weer rood, geel en groen! Ook dit jaar zit je bij L11 Alaaf weer op de eerste rij tijdens de vastelaovend. Tot en met halfvasten zie, hoor en beleef je de leukste programma's en evenementen van 't viefde sezoen. Van optochten tot buuttes, van volle pleinen tot de pekskes in de klerenkast: alles komt voorbij! Vastelaovend same!
We hebben vorig jaar ruim 34 miljard euro gespaard, meldt De Nederlandsche Bank (DNB) maandag. Het spaarbankboekje van alle Nederlanders samen was eind 2022 goed voor ruim 562,5 miljard euro. Zelfs in december, de maand waarin het spaarvarken doorgaans leger raakt, is er flink meer geld op de spaarrekening gestort.
Hoewel de prijzen rap stegen, bleef de groei van de banktegoeden (betaal- en spaarrekening samen) van Nederlandse huishoudens ongeveer gelijk aan die in de coronajaren 2020 en 2021. In die jaren werd er meer gespaard dan voorheen, omdat we simpelweg minder met ons geld konden doen. De toename van afgelopen jaar is dan ook iets kleiner dan in 2020 en 2021.
Desondanks is die plus van 34,1 miljard euro nog altijd fors in vergelijking met de periode voor corona, zegt DNB. In de jaren 2012-2019 bedroeg de groei gemiddeld 'slechts' 9,2 miljard euro per jaar. Volgens de centrale bank hangt dit mogelijk samen met de inflatie en economische onzekerheid. Hierdoor hielden mensen misschien uit voorzorg meer geld op hun rekening.
Bij het inzoomen op de spaarrekening valt op dat de Nederlandse spaarpot in december met ruim 6 miljard euro werd aangevuld. Normaal gesproken is december de maand waarin het spaarvarken juist dunner wordt.
DNB ziet een aantal redenen voor die opvallende toename van de spaarcenten. Allereerst wijst de centrale bank naar eenmalige uitkeringen. Een voorbeeld hiervan is de energiecompensatie die Nederlanders in de laatste twee maanden van 2022 kregen, maar bijvoorbeeld ook eenmalige inflatie-uitkeringen. De energiecompensatie werd eerder al gelinkt aan een opvallende toename van de spaartegoeden in november.
Ook de eerder genoemde voorzorg speelt een rol. Verder spelen er ook "seizoensgebonden" effecten. DNB wijst bijvoorbeeld naar de dertiende maand, die bij sommigen tot een beter gevulde spaarrekening leidt.
Vijftig medewerkers van Philips hebben maandagmiddag al te horen gekregen dat zij moeten vertrekken bij het medisch technologiebedrijf, dat meldt FNV-bestuurder Hans Wijers. Philips moet fors reorganiseren, in totaal staan 1100 banen in Nederland op de tocht waarvan 700 tot 750 in Brabant. De eerste vijftig ontslagen vallen in Best, bij de afdeling EPD Solutions.
De medewerkers van Philips hoorden maandagochtend via de media over de reorganisatie bij hun werkgever. In de middag volgde een bijeenkomst voor het personeel. De FNV-bestuurder hoorde het nieuws van de eerste ontslagen laat in de middag.
“Wij wisten hier eerder ook niets van. Deze afdeling heeft al in de verkoop gestaan maar Philips raakte het niet kwijt. De mensen die op deze afdeling werken, hebben te horen gekregen dat hun afdeling sluit", aldus Wijers. In Best werken vijftig mensen op deze afdeling. Ook zijn er honderd EPD-medewerkers in Israël die hun baan verliezen.
Banenmarkt
Het gaat om de afdeling EPD Solutions. Het bedrijf staat bekend om een vernieuwende technologie waarmee een 3D-beeld kan worden gemaakt van het hart- en bloedvatenstelsel. Philips nam het bedrijf over in 2018.
De vijftig medewerkers vallen onder het centraal sociaal plan. In dat plan staan alle spelregels die de werkgever en werknemer moeten doorlopen om tot een ontslag te komen. Dan gaat het om zaken zoals een ontslagvergoeding. Ook wordt in april of mei voor de ontslagen medewerkers een banenmarkt gehouden, samen met bedrijven in de regio. Deze mensen kunnen dan kennismaken met functies die bij deze bedrijven vrij zijn."
Voor alle andere medewerkers van Philips volgen de komende tijd bijeenkomsten per afdeling, meldt Wijers. “Volgens de tijdslijn die vandaag is geschetst, zou iedereen half april moeten weten of er wel of geen plek voor ze is.”
Het streekvervoer gaat opnieuw landelijk staken. De vijfdaagse staking begint volgende week maandag en heeft betrekking op dertienduizend werknemers, met name buschauffeurs. Dat meldt vakbond CNV, nadat werkgevers niet hadden gereageerd op hun ultimatum.
"Ons cao-voorstel is bovengemiddeld hoog", zegt Fred Kagie, voorzitter van de Vereniging van Werkgevers in het Openbaar Vervoer (VWOV). Volgens Kagie kunnen de werkgevers niet hoger gaan dan het voorstel dat er nu al ligt.
Een woordvoerder van vakbond CNV laat weten dat er niets nieuws in het voorstel van de VWOV stond. "Had er nog iets nieuws in dat voorstel gestaan, dan hadden we opnieuw een verkenning kunnen doen."
Na het indienen van het ultimatum liet de VWOV weten dat het cao-voorstel dat op tafel lag, zou komen te vervallen als er weer gestaakt zou worden. Dat betekent dat alle partijen terug moeten naar de onderhandelingstafel om de cao-besprekingen van voor af aan te beginnen.
Het is nog niet duidelijk hoe de staking er precies zal uitzien. Een eerdere staking van vakbond FNV zorgde ervoor dat in verschillende regio's ongeveer 40 procent van het openbaar vervoer uitviel.
Vorig jaar hebben ruim 35.500 mensen in Nederland een eerste asielvraag ingediend. Dat is 44 procent meer dan in 2021 en het hoogste aantal sinds 2015. Syriërs vormden opnieuw de grootse groep asielzoekers, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op basis van cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
De meeste asielverzoeken kwamen in de zomermaanden, met een piek in september. Daarna nam het aantal weer af.
Meer dan 12.600 asielzoekers, ruim een derde, hebben de Syrische nationaliteit. In 2021 waren dat er nog 8380. Het aantal Syriërs dat hier asiel aanvraagt lag vorig jaar wel lager dan bij de vorige piek in 2015; toen waren het er 18.700.
Afghanen (2730) en Turken (2685) waren vorig jaar na de Syriërs de grootste groepen asielzoekers. Het aantal Afghanen dat asiel aanvroeg daalde met 9 procent; het aantal Turkse aanvragen steeg juist met 9 procent ten opzichte van 2021.
Oekraïners en Russen
Naast asielzoekers stonden er eind december 2022 ook zo'n 87.000 ontheemden uit Oekraïne geregistreerd in Nederland. Oekraïners die zijn gevlucht voor de oorlog hoeven formeel geen asiel aan te vragen in Nederland, omdat ze onder de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming vallen. Tot 4 maart 2024 is die regeling nog van kracht, met de mogelijkheid tot verlenging van nog een jaar.
Sinds de oorlog eind februari uitbrak in Oekraïne is er een sterke stijging te zien van het aantal asielaanvragen door Oekraïners en Russen. 1060 mensen met de Oekraïense nationaliteit vroegen asiel aan, tegen 70 in 2021. Het gaat dan vooral om mensen die geen bescherming krijgen onder de Europese richtlijn. Het aantal Russen ligt met 590 bijna drie keer zo hoog als een jaar eerder.
ANP
Noodopvang voor vluchtelingen op een evenemententerrein in Biddinghuizen (foto uit oktober 2022)
Het CBS meldt verder dat vorig jaar 10.925 nareizigers naar Nederland kwamen, ongeveer 800 meer dan een jaar eerder. Nareizigers zijn gezinsleden van mensen die asiel hebben gekregen.
Het ging vorig jaar vooral om mensen met de Syrische (7240) en Turkse (1095) nationaliteit. Onder het aantal nareizende familieleden uit Eritrea en Jemen was een daling te zien.
Staatssecretaris Van der Burg wilde de instroom van asielzoekers tijdelijk beperken door gezinshereniging uit te stellen. Familieleden van statushouders - asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen - mochten pas zes maanden nadat de gezinshereniging was goedgekeurd naar Nederland komen. Alleen als hun familielid in Nederland eerder een woning had gekregen, mochten ze eerder komen.
Volgens bestuursrechters was die maatregel in strijd met internationale verdragen. De zaak ligt nu in hoger beroep voor bij de Raad van State, de hoogste bestuursrechter, die naar verwachting half februari uitspraak doet. In afwachting daarvan is de maatregel opgeschort en worden aanvragen voor gezinshereniging gewoon in behandeling genomen.
Te weinig opvangplekken
Van der Burg wilde de instroom beperken vanwege het tekort aan opvangplekken en personeel bij de IND en het Centraal Orgaan Asielopvang (COA). Uit berekeningen van Nieuwsuur blijkt dat er dit voorjaar een tekort dreigt van 38.000 opvangplekken. Dat komt doordat er meer mensen asiel aanvragen, maar ook doordat er na de vorige crisis te snel is bezuinigd op opvangplekken en personeel.
Door een tekort aan plekken in gewone asielzoekerscentra moest het COA afgelopen jaar veel noodopvang regelen. Gemeenten moesten ook voortdurend crisisnoodopvang bieden. Bijna de helft van alle asielzoekers verblijft inmiddels in zo'n tijdelijke (crisis)noodopvang.
Komend voorjaar loopt een heel aantal contracten voor opvangplekken af. Zo moet de noodopvang op het festivalterrein in Biddinghuizen wijken voor festivals als Defqon1 en Lowlands.
Inwoners van Liechtenstein hebben in een referendum met een grote meerderheid tegen een verbod op casino's gestemd. 73 procent van de kiezers zag een verbod niet zitten.
De dwergstaat heeft 40.000 inwoners en telt zes casino's. Om die reden wordt het land ook wel het "Las Vegas van de Alpen" genoemd.
Volgens tegenstanders van de casino's, die zich hadden verenigd in de actiegroep IG Volksmeinung, leidt de goksector tot een negatief imago van Liechtenstein in het buitenland. Het staatje stond jarenlang te boek als belastingparadijs.
De overheid van Liechtenstein was tegen een verbod. Volgens het kabinet zijn de gokpaleizen een belangrijke bron van inkomsten. Een ban zou verder te drastisch zijn om problemen als gokverslavingen aan te pakken.
De inwoners van Liechtenstein hebben zondag met grote meerderheid tegen een verbod op casino's in de dwergstaat gestemd. Bij het referendum kwam 70 procent van de bevolking opdraven. In totaal was 73 procent tegen het voorstel.
Het land met slechts 40.000 inwoners telt zes casino's en wordt ook wel het 'Las Vegas van de Alpen' genoemd. Liechtenstein heeft een oppervlakte die niet veel groter is dan de stad Utrecht en ligt ingeklemd tussen Oostenrijk en Zwitserland.
Tegenstanders van casino's zeggen dat ze leiden tot gokverslaving en dat ze schade aanbrengen aan de reputatie van Liechtenstein. De casino's in het kleine Alpenland zijn populair bij gokkers uit bijvoorbeeld Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.
Het referendum kwam tot stand door druk van de burgerbeweging IG Volksmeinung, die spreekt van een "vloedgolf van casino's" in het vorstendom. Maar de overheid van Liechtenstein is tegenstander van een verbod, want casino's zijn een belangrijke bron van inkomsten.
Ook zou een verbod te drastisch zijn om problemen als gokverslaving tegen te gaan. In de aanloop naar het referendum had ook prins Hans-Adam II van Liechtenstein zich uitgesproken tegen een verbod.
De crediteurenlijst is samengesteld door financieel adviseurs die zijn ingehuurd om alle schuldeisers van FTX in kaart te brengen. Na het omvallen van FTX bleek de bedrijfsstructuur een complete puinhoop, waarbij het financiële overzicht vrijwel volledig ontbrak.
Sindsdien proberen specialisten te ontrafelen wie de klanten van FTX nu precies zijn. En belangrijk: hoeveel geld of cryptomunten zij nog tegoed hebben van de cryptomarktplaats. Het woensdag openbaar gemaakte document toont aan hoe wijdverspreid de connecties van FTX wereldwijd waren. Maar liefst 9,6 miljoen klantnamen worden genoemd.
Bekende namen
Daar zitten bekende techbedrijven tussen, zoals Apple, Google, Microsoft, Meta, en grote banken zoals Deutsche Bank, HSBC, Wells Fargo, JPMorgan Chase en RBC. Net als de bekende Amerikaanse kranten New York Times en Wall Street Journal. En uiteraard ontbreken ook grote cryptospelers zoals Coinbase en Binance niet.
Maar de lijst bevat ook twaalf Nederlandse bedrijven en ondernemers. De bekendste zijn ABN Amro Clearing Chicago, een dochterbedrijf van de Nederlandse bank dat financiële transacties verwerkt, flitshandelaar Flow Traders en het Rotterdamse advocaten- en advieskantoor Loyens & Loeff.
Van Flow Traders staat de naam van financieel topman Mike Kuehnel op de naam. "Flow Traders is een schuldeiser van FTX volgens de aanvraag waarnaar u verwijst, maar Mike is geen persoonlijke schuldeiser van FTX", laat een woordvoerder weten. Zij verwijst verder naar een eerder statement waarin Flow Traders schrijft dat zijn blootstelling aan FTX 'onbeduidend' is.
"ABN Amro Clearing USA heeft nooit clearingactiviteiten voor klanten verricht voor FTX in Bermuda", zegt een woordvoerder van de Nederlandse bank. "ABN Amro Clearing heeft derhalve ook nooit geïnvesteerd in FTX, noch een relatie gehad met FTX. We zoeken daarom op dit moment uit waarom het bedrijf op de lijst staat."
Minder bekende namen
Maar ook minder bekende namen staan op de lijst. Zoals modeontwerper Stichd uit Den Bosch, het Amsterdamse advocatenkantoor Blenheim en Vosbor, een Amsterdams bedrijf actief in de handel van landbouwgrondstoffen, cryptohandelsplatform Cryptohopper en Crypto Insiders, een website met cryptonieuws en -informatie.
Uit navraag blijkt dat deze bedrijven geen investeringen in FTX hebben gedaan. Meerdere ondernemers reageren verbaasd dat zij op de crediteurenlijst zijn beland. "Bijzonder wel", zegt Pieter Ridder van artiestenbureau We Are E. "Een van onze artiesten heeft gespeeld op een bedrijfsevenement in Parijs en dat is gewoon netjes betaald door FTX. Wij hebben geen openstaande bedragen. En ook geen investeringen met of via FTX."
De Hilversumse onderneemster Alexandra van den Berg van Lexidus, die bedrijven adviseert bij aanbestedingen, snapt ook niet waarom ze op de lijst staat. "Ik heb namelijk geen enkel verband of connectie met FTX en ook nooit geïnvesteerd. Ik heb dus ook geen idee hoe ik op deze lijst terecht ben gekomen. Dat is nog het uitzoeken waard. Maar hier dus geen schades of verliezen."
De oprichters van Crypto Insiders hebben daarentegen wel geld gestald bij FTX. "Het gaat hier om eigen tegoeden die we bij FTX hadden staan. Die tegoeden beschouwen we, voor in ieder geval een deel, als verloren." Het gaat volgens hen om 'een vijfcijferig bedrag'.
Schuldeisers willen geheimhouding
Niet iedereen zit te wachten op de Amerikaanse openbaarmaking bij het faillissement. Een groep gedupeerde beleggers in FTX vroeg de rechter eind december om hun namen geheim te houden. Het onthullen van hun identiteit hen zou kunnen blootstellen aan identiteitsdiefstal en andere oplichting.
Ondertussen blijft de zaak voortslepen. Sam Bankman-Fried, oprichter van FTX en het nauw betrokken bedrijf Alameda, wordt beschuldigd van grootschalige fraude en witwassen. Hij pleitte begin dit jaar onschuldig te zijn.
Het bedrijf staat bij Nederlanders vooral bekend om consumentenproducten als scheermachines en televisies. Maar Philips is inmiddels vooral actief in de gezondheidssector, na verkoop van de consumententak. Zo maakt het bedrijf beademingsapparatuur en speciale apneu-apparaten, die mensen met een apneustoornis 's nachts gebruiken om te voorkomen dat ze stoppen met ademen in hun slaap.
In juni 2021 maakte Philips bekend dat er mogelijk iets mis was met een deel van die beademingsapparatuur. Het schuim erin kon verbrokkelen, waarna mensen het zouden kunnen inademen. Er startte wereldwijd een grote omruilactie van de miljoenen apparaten die in omloop zijn.
Welke gevolgen heeft die terugroepactie?
De omruilactie zorgt voor een enorme kostenpost. In oktober vorig jaar werd 1,3 miljard euro afgeschreven op het bedrijfsonderdeel dat slaapapneu-apparaten maakt. De afboeking komt bovenop de bijna 900 miljoen euro die Philips eerder al opzij zette voor het repareren van slaapapneu-apparaten.
Bovendien zijn met name in Amerika duizenden apneu-patiënten naar de rechter gestapt om een schadevergoeding te eisen. Naar verwachting kost dit het bedrijf ook nog eens heel wat dollars. Het kan een van de grootste medische rechtszaken ooit worden.
Hieronder zie je hoe Philips veranderde in een health-techspeler:
Maar er komt toch ook geld binnen bij Philips?
Mwoah. De verkoop van consumentenproducten valt tegen. Er is een tekort aan onderdelen zoals computerchips. Door alle problemen daalde de omzet in het derde kwartaal van 2022 met 5 procent tot 4,3 miljard euro.
De totale salestak van het bedrijf heeft naar verwachting in 2022 voor 17,4 miljard euro aan producten verkocht, een daling van 5 procent ten opzichte van 2021. Analisten verwachten voor het afgelopen jaar een miljardenverlies. De formele cijfers over het vierde kwartaal en dus over het hele jaar worden maandag bekendgemaakt.
Waarom nu een nieuwe ontslagronde?
Afgelopen oktober maakte Philips al bekend te gaan reorganiseren. Wereldwijd zouden 4000 banen worden geschrapt, waarvan 800 in Nederland. Volgens vakbond CNV ging het uiteindelijk met name om tijdelijke contracten die niet verlengd werden en natuurlijk verloop. Grofweg 160 mensen moesten gedwongen vertrekken.
Philips-topman Frans van Houten stapte op door de apneukwestie. Zijn opvolger, Roy Jakobs, zei in oktober dat hij Philips 'weer aan een sterke toekomst wilde helpen'. Dit betekende ook dat hij alle divisies nog eens tegen het licht zou houden en dat er eind januari mogelijk verdere ontslagen zouden worden aangekondigd, aldus FNV-bestuurder Arjan Dijkstra.
Die ontslagronde lijkt er nu te gaan komen. De vakbonden die actief zijn bij Philips zijn nog niet ingelicht over het aantal ontslagen. "We hopen dat het beperkt blijft", zegt Suat Koetloe van De Unie, die wel aangeeft dat er al een tijdje onzekerheid heerst bij het personeel.
Bij welke afdelingen vallen de nieuwe ontslagen?
Dat is nog niet duidelijk. Philips zelf wil niet eens ontkennen of bevestigen dat er nieuwe ontslagen gaan vallen, al zeggen de vakbonden van wel. Ze zouden zondagavond meer details krijgen. Bij de vorige ontslagronde, vielen de ontslagen door het hele bedrijf heen.
CNV-vakbondsbestuurder Arjan Huizinga: "Philips heeft twaalf ondernemingsraden, bijvoorbeeld voor de it-afdeling, ontwikkeling en productie. In oktober heeft iedere ondernemingsraad het verzoek gekregen om te laten weten hoeveel formatieplaatsen er konden vervallen. Er is toen nog wel wat geschoven, omdat het op sommige plekken niet logisch was om mensen te laten vertrekken. Maar iedere afdeling heeft ingeleverd en ik verwacht dat het nu weer zo gaat.."
In totaal zijn er 11.000 arbeidsplaatsen in Nederland, waarvan 7.700 in Best bij Eindhoven. Dus het is ook niet zo dat bij een ontslagronde een ware exodus volgt. "Al zullen nu waarschijnlijk wel meer vaste medewerkers moeten vertrekken dan vorige keer, simpelweg omdat toen ook al gesneden is in de flexibele schil", zegt Huizinga.
Kan Philips de probleemtak waar de beademingsapparatuur onder valt niet gewoon afstoten?
Dat is niet mogelijk, verwacht RTL-beursanalist Durk Veenstra. "Allereerst wil Philips dat zelf waarschijnlijk niet, het bedrijf zet juist in op gezondheidszorg. Bij verkoop van Respironics help je ook de kern van je bedrijf om zeep. Bovendien, wie wil het hebben? Je zult zelfs als je het gratis van de hand doet, een zak geld aan de koper mee moeten geven waar miljarden in zitten om claims en toekomstige kosten te dekken."
Die apneuapparaten, zijn die nu eigenlijk gevaarlijk of niet?
Daar verschillende de meningen over. Sinds de terugroepactie ligt Philips onder het vergrootglas bij de Amerikaanse zorgwaakhond FDA. Die bestudeert dan ook de data die Philips eind vorig jaar heeft aangeleverd rondom de veiligheid van de apparaten. Volgens Philips is het veiligheidsrisico erg klein.
"De FDA bestudeert de data en analyse van Philips nog, maar we komen mogelijk tot een andere conclusie", zegt een woordvoerder van de FDA tegen RTL Z.
Dat 2022 een rampjaar was voor Philips, legt beurscommentator Durk Veenstra uit in onderstaande video:
Vorig jaar waren er 602.000 huishoudens die grote problemen hebben om de energierekening te betalen, becijfert onderzoeksbureau TNO. Dat zijn er 90.000 meer dan in 2020 en het komt neer op ruim 7 procent van alle huishoudens.
Overheidssteun helpt
Het aantal gezinnen dat in zogenoemde energiearmoede leeft, was een stuk hoger geweest als de overheid geen maatregelen had getroffen. Als dit niet was gebeurd, was het aantal gezinnen in energiearmoede uitgekomen op ruim 1 miljoen.
Vooral gezinnen die in een zeer slecht geïsoleerd huis wonen zijn in de gevarenzone beland, het gaat om bijna 70 procent van de groep gezinnen in energiearmoede. Geen wonder: in een zeer slecht geïsoleerd huis werd je relatief het hardst geraakt door de hoge energieprijzen vorig jaar. Het gaat om huizen met het energielabel F of G.
In het tooltje hieronder kun je opzoeken hoeveel gezinnen er in energiearmoede leven in jouw gemeente en hoeveel meer het er zijn geworden ten opzichte van 2020.
De financiële krapte in gezinnen heeft nog een ander effect, concludeert het TNO voorzichtig in een tweede onderzoek. Uit angst voor een hoge rekening, gaat de verwarming in veel van deze gezinnen in de spaarstand of zelfs helemaal uit.
Longproblemen door schimmel
En dat vergroot de kans op gezondheidsklachten of het verergeren ervan, stelt TNO. Door tocht, vocht en schimmel kunnen longproblemen als astma verergeren of gewrichtsklachten ontstaan.
Uit het onderzoek blijkt dat vooral kinderen tot 18 jaar die opgroeien in een gezin met energiearmoede en die de verwarming laag hebben staan vanwege de kosten én in een zeer slecht geïsoleerd huis wonen de klos zijn.
Deze gezinnen zijn gemiddeld 24 procent meer kwijt aan medicijnen voor kinderen dan gezinnen die weliswaar ook in een slecht geïsoleerd huis wonen, maar geen laag inkomen hebben. Een laag inkomen bedraagt alles onder 130 procent van het sociaal minimum, dat min of meer gelijk is aan de bijstand.
Meer onderzoek nodig
Deze groep is ook 40 procent meer kwijt aan ziekenhuiskosten dan een gezin dat in een zeer slecht geïsoleerd huis woont, maar zonder laag inkomen. De instantie benadrukt wel dat er nog meer onderzoek nodig is om te kijken of er echt een verband is tussen energiearmoede en gezondheidskosten.
Medicijnfabrikanten mogen op een grote groep medicijnen met een kleine omzet meer gaan verdienen. Minister Kuipers van Volksgezondheid verhoogt de maximumprijzen van zo'n vierduizend geneesmiddelen met 15 procent. "Dit gaat twaalf tot dertien miljoen euro per jaar kosten", schat Kuipers.
Op deze manier wil Kuipers het voor de fabrikanten aantrekkelijk houden de medicijnen aan de Nederlandse markt te blijven leveren. Voor veel medicijnen zijn de winstmarges laag. Fabrikanten leveren daardoor liever aan andere landen.
Naast de productie- en distributieproblemen die er soms al zijn, ontstaan hierdoor medicijntekorten voor Nederlandse patiënten. Het gaat dan voornamelijk om medicijnen met een relatief kleine afzetmarkt, bijvoorbeeld medicijnen die voor een specifieke groep in vloeibare vorm in plaats van pilvorm worden aangeboden.
Bogin, de belangenorganisatie van fabrikanten van generieke medicijnen, is blij met de beslissing van de minister. "Het is goed nieuws voor patiënten." zegt voorzitter Jean Hermans. "De prijsverhoging komt neer op minder dan 20 cent per doosje."
Hermans wil wel snel met de minister om tafel om verdere problemen in de markt te bespreken. Volgens hem zijn er knelpunten zoals de altijd dreigende tekorten aan sommige medicijnen. "De markt zit nog vol risico's."
Innovatieve medicijnen
Voor heel dure, innovatieve medicijnen voor een kleine groep patiënten heeft Kuipers juist besloten dat de toelatingseisen op de Nederlandse markt strenger worden.
De prijsgrens gaat van een verwachte jaaruitgave van 40 miljoen naar 20 miljoen euro per geneesmiddel per jaar. Dat betekent dat voortaan al vanaf een verwachte uitgave van 20 miljoen eerst over de prijs onderhandeld moet worden voordat wordt besloten tot vergoeding vanuit het basispakket van de zorgverzekering.
Reizigers checken uit op een perron in Station Arnhem Centraal. Daar is na dinsdag bij de NS geen ov-chipkaart meer voor nodig.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant
Waarom inchecken met de bankpas?
Inchecken wordt, in de woorden van NS-directielid Tjalling Smit, ‘net zo makkelijk en snel als het contactloos afrekenen van boodschappen’. Geen gedoe meer met saldo op ov-chipkaarten of kaartjesautomaten: het is straks voldoende om een bankpas, creditcard of telefoon met een mobiele betaaldienst tegen het poortje of de scanpaal te houden.
Toch is het niet de bedoeling dat deze manier van betalen de ov-chipkaart vervangt. Wie op de nieuwe manier incheckt, betaalt het volle tarief voor een plek in de tweede klas. Forenzen, studenten en andere frequente treinreizigers met dalurenkorting of een ander abonnement hebben nog gewoon een ov-chipkaart nodig om korting te krijgen. Ook voor het huren van een ov-fiets blijft deze kaart nodig. De NS hoopt dan ook vooral dat het gemak van de nieuwe incheckmogelijkheden mensen het openbaar vervoer in lokt die zelden de bus of trein pakken, of die een tijdelijk bezoek aan Nederland brengen.
Elders in de wereld is inchecken met de bankpas al langer mogelijk, onder meer in Londen, verschillende Belgische steden en Singapore. De afgelopen twee jaar werd deze mogelijkheid ook in Nederland op steeds meer plekken ingevoerd, bij de bussen van Qbuzz in Groningen en Drenthe bijvoorbeeld. Vanaf dinsdag geldt dit naast de NS ook voor de Limburgse Arriva-treinen en de Merwede-tramlijn van Qbuzz, in en rond de stad Utrecht. Eind maart moet dit in al het Nederlandse openbaar vervoer een optie zijn.
Wordt het op termijn wel mogelijk om treinabonnementen aan bankpassen te koppelen?
Dat is niet het idee, legt een woordvoerder van de NS uit. Wel staat er nog dit jaar een nieuwe versie van de ov-chipkaart op de planning: de ov-pas. Die komt nog gewoon beschikbaar als fysieke pas, maar het is ook mogelijk om een digitale versie op de telefoon te zetten. De techniek is vergelijkbaar met mobiele betaaldiensten als Apple Pay en Google Wallet. Zo kunnen ook fervente gebruikers van het openbaar vervoer zonder aparte kaart door het leven gaan.
Hoe werkt het nieuwe inchecken?
Net als met de ov-chipkaart checken reizigers in en uit door hun pas of mobieltje tegen een scanner te houden op het station, of in de bus of tram. De kosten van de ritten worden aan het einde van de dag opgeteld en afgeschreven van de bankrekening. Bij contactloos betalen per telefoon wordt wel elke rit direct en afzonderlijk afgeschreven.
Blijkt er op het moment van afschrijven te weinig saldo op de rekening te staan, dan wordt de pas geblokkeerd voor gebruik in het openbaar vervoer. Die blokkade eindigt pas als het verschuldigde bedrag alsnog is afgeschreven. OVpay, de overkoepelende organisatie achter het betaalsysteem, doet hiertoe maximaal drie pogingen. Een alternatief is de kaart opnieuw in te checken bij een scanner met voldoende saldo op de rekening. Dit activeert een nieuwe afschrijfpoging, waarna de pas na een kwartier wordt gedeblokkeerd.
Zitten er nadelen aan de nieuwe manier van reizen?
Wie de afgelopen weken met de trein heeft gereisd, zag mogelijk bij de incheckpoortjes al het verzoek om alleen losse ov-kaarten te scannen en bijvoorbeeld niet de hele portemonnee. Voor je het weet, ben je zonder het te weten ingecheckt met je bankpas in plaats van je ov-chipkaart.
Een ander probleem kan ontstaan bij het gebruik van QR-codes om treinstations te betreden, bijvoorbeeld met internationale treinkaartjes, bevestigt de NS-woordvoerder. Staat het ticket als los bestand op een telefoon waarmee het mogelijk is contactloos te betalen, dan scant het poortje niet de code, maar checkt het de telefoon in. Dit is te voorkomen, bijvoorbeeld door het treinticket in de NS-app te zetten, die het signaal voor contactloos betalen onderdrukt, aldus de woordvoerder. De vraag is of internationale reizigers dat ook snappen: NS zegt ze hierover te zullen informeren.
Ook waren er vooraf zorgen over de privacy. OVpay stelt die gewaarborgd te hebben: vervoerders kunnen geen bankgegevens inzien, en de bank geen reisgegevens. Daarmee is het volgens de organisatie ‘net zo veilig qua privacy als pinnen in de supermarkt’.
Het invoeren van de Omgevingswet is voor de vijfde keer uitgesteld. De techniek rondom de wetten en regels is inmiddels op orde, maar nu hebben gemeenten en het bedrijfsleven tijd nodig om alles te regelen voor het systeem ingaat.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de Omgevingswet, die in 2016 al werd aangenomen, een half jaar uitgesteld. Het is de bedoeling dat de wet nu per 1 januari 2024 ingaat, meldt minister Hugo de Jonge (Ruimtelijke Ordening) donderdag aan de Tweede Kamer.
In de wet worden tientallen wetten en regels voor ruimtelijke ordening gebundeld. Daarmee wordt het bijvoorbeeld makkelijker om een bouwvergunning te krijgen.
Het was de bedoeling dat de wet afgelopen jaarwisseling zou ingaan, maar daar stemde de Eerste Kamer niet mee in. Het computersysteem dat voor de wet nodig is, was lange tijd nog niet veilig of stabiel genoeg.
Het Adviescollege ICT-toetsing concludeerde dat er nog "forse beperkingen" zaten in het zogeheten Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Ook nu moet de Eerste Kamer nog instemmen met invoering per 1 januari.
De techniek achter het systeem is inmiddels wel op orde. Omdat gemeenten genoeg tijd willen om alles te regelen, heeft het ministerie ervoor gekozen de wet opnieuw uit te stellen.
De vertraging kost al meer dan de oorspronkelijk geraamde kosten voor het project. In totaal kost het invoeren van de wet de verschillende overheden tussen de 1,3 en 1,9 miljard euro, verspreid over de periode 2016 tot 2029.
Coinbase heeft in Nederland cryptovalutadiensten aangeboden zonder dat het zich hiervoor heeft geregistreerd bij De Nederlandsche Bank. Het bedrijf krijgt daarom een boete van ruim 3,3 miljoen euro. Binance kreeg vorig jaar om dezelfde reden een vergelijkbare boete.
Bedrijven die in Nederland cryptovalutadiensten aanbieden, zijn onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme verplicht om zich te registreren bij De Nederlandsche Bank. Coinbase heeft dit niet op tijd gedaan en krijgt daarom een boete van 3.325.000 euro.
Bij de overtreding hoort een basisbedrag van twee miljoen euro, maar De Nederlandsche Bank heeft dit bedrag verhoogd omdat Coinbase wereldwijd een van de grootste aanbieders van cryptovalutadiensten is. "Bovendien heeft Coinbase in Nederland een aanzienlijk aantal klanten dat cryptovalutadiensten afneemt." Door niet tijdig te registreren heeft de beurs daarnaast jarenlang geen heffingen afgedragen aan de toezichthouder en 'geen andere kosten' hoeven maken vanwege het doorlopende toezicht. Daardoor kon de dienst concurrentievoordeel genieten, aldus de centrale bank.
De Nederlandse Bank verhoogde de boete verder omdat de beurs zich jarenlang niet registreerde, terwijl deze plicht in mei 2020 is ingevoerd. "Wel heeft DNB de boete met vijf procent gematigd, omdat DNB in positieve zin heeft meegewogen dat Coinbase altijd de intentie heeft gehad om een registratie bij DNB te verkrijgen." De beurs kreeg die registratie op 22 september 2022.
Met een registratie zijn bedrijven onder meer verplicht om ongebruikelijke transacties te melden bij financiële opsporingsautoriteiten. Bedrijven die zich niet aan de wet houden, kunnen een boete van maximaal vier miljoen euro krijgen. In juli 2022 kreeg Binance eveneens een boete van 3,3 miljoen euro omdat het zich niet tijdig had geregistreerd. Binance had bezwaar aangetekend tegen deze boete, maar trok dit later weer in. Coinbase kan nog tot 2 maart beroep aantekenen.
Nederlandse ambtenaren reizen binnenkort af naar Washington om te praten over chipexportrestricties naar China. Dat melden bronnen aan Reuters. Ambtenaren van Nederland en de VS zouden op vrijdag bijeenkomen en mogelijk deze maand nog een deal sluiten.
Een overeenkomst kan deze vrijdag nog aangekondigd worden als de twee landen het eens kunnen worden over de details, vertelt een van de bronnen aan persbureau Reuters. De bron voegt daaraan toe dat het ook mogelijk is dat een eventuele deal niet direct openbaar wordt aangekondigd.
De gesprekken tussen Nederland en de Verenigde Staten volgen op vergaande exportrestricties die de VS in oktober introduceerde. Het land legt daarmee de export van geavanceerde chips aan banden, evenals die van apparatuur die gebruikt kan worden om dergelijke chips te maken. De VS is in gesprek met Nederland en Japan om soortgelijke restricties in te stellen. Beide landen hebben belangrijke posities in de export van geavanceerde chipproductieapparatuur.
In het geval van Nederland zou het gaan om lithografiemachines van het Veldhovense ASML. Dat bedrijf mag onder het Wassenaar-akkoord al geen euv-machines leveren aan China. De VS willen dat ook de minder geavanceerde duv-machines niet langer aan China geleverd mogen worden. Onlangs was de Nederlandse premier Rutte in de Verenigde Staten om te praten over exportrestricties naar China, hoewel daarbij voor zover bekend nog geen concrete overeenkomst werd gesloten.
Volgens bronnen van Reuters zijn er bij Nederland nog zorgen dat zelfs kleine exportrestricties het wereldwijde tekort aan chips opnieuw kan doen oplaaien. Nederlandse ambtenaren staan er volgens de bronnen ook op dat restricties worden afgestemd op belangen voor nationale veiligheid en niet de indruk wekken dat de VS zijn eigen chipsector probeert te bevoordelen.
/i/2004654234.png?f=meta)
/i/2004636488.png?f=meta)
